Was Socrates echt zo saai, vraagt iemand mij.
Betere vraag is: heeft Socrates echt geleefd?
Laten we beginnen met de vraag: is ie wel dood gegaan?
Vast wel. Als hij geleefd heeft zal hij ook wel dood zijn gegaan. Maar ik weet zeker dat hij die gifbeker niet geledigd heeft. Iemand die met een feeks samen kan leven, heeft ook geen last van een paar mensen die vinden dat ie op moet rotten.
Zo heeft mijn vader eens tegen iemand, die vond dat ie altijd gelijk had en nog nooit een fout had gemaakt in zijn leven, gezegd: dan wordt het tijd dat je doodgaat (je moet dat in het Zeeuws horen om te begrijpen dat dat wel te verdragen is). Die man heeft natuurlijk niet stante pede zelfmoord gepleegd.
Bij ons op het dorp had je een plek, de kop van de haven, ook wel de hoek van de Voorstraat, waar mannen bij elkaar stonden als ze niks anders te doen hadden. Zaterdagavond, zondagmiddag. Daar stonden ze dan een paar uur, een opmerking over het weer, of over de volkstuin, en zo nu en dan zeiden ze ook een hele tijd niks. Er was toen nog geen tv.
In Italië gaat dat iets anders. Daar komen ze ieder vrij uurtje op het piazza bij elkaar en gaan op een bankje zitten. Kopen één glaasje water in de bar - kunnen daar een hele avond op teren - terwijl ze een beetje kletsen. Dat kan een heel lawaai worden als het over Berlusconi gaat, of over Prodi. Een paar hebben dan het hoogste woord. Als er eentje een punt maakt zeggen de anderen met z'n allen beh, wat zoveel wil zeggen als: eigenlijk heb je wel gelijk. Als de ander een punt maakt, zeggen ze weer met z'n allen: beh.
Zuid Europa.
Zo zal dat ook gegaan zijn in Griekenland. Dus daar zal Socrates, en de kleine Plato, en nog wat mannen uit het dorp bij elkaar hebben gezeten op de agora, op een grote steen die gestut werd door een paar kleine steentjes. Bekertje water in de hand en dan een beetje lullen. We gebruiken nu woorden als academie, of gremium, om de heiligheid van het voorbeeld naar ons toe te trekken, maar veel meer is het niet geweest. Socrates zal vast het hoogste woord gehad hebben, kon ook mateloos irritant zijn, en zo zal daar ook wel iemand geweest zijn die gezegd heeft: 't wordt tijd dat je dood gaat. Of dat in het Grieks net zo onschuldig kan klinken als in het Zeeuws weet ik niet.
Ik vermoed dat Socrates zijn schouders opgehaald heeft, net als bij de woede-uitbarstingen van Xanthippe.
Daar staat het min of meer expliciet: er is vast ooit een Socratesje geboren.
Is het Plato geweest die ons daarvan kond heeft gedaan?
Als je onze "onvolprezen" Wiki - zgn. onafhankelijk en objectief - raadpleegt voor een bijbels boek of voor een geschrift van een Griekse filosoof, zie je dit verschil.
- van een evangelie wordt vermeld dat de auteur dubieus is, en dat het oudste handschrift van ver na Jezus optreden stamt
- bij een werk van Plato wordt alleen aan de inhoud gerefereerd
Terwijl het oudste Plato-"manuscript" stamt uit ca. 900 en in Latijn geschreven is, ofwel een vastlegging zo'n 1350 jaar na zijn dood. Bij de geschriften over Jezus hebben we het over een tijdspanne van tussen de 300 en 700 jaar na zijn dood. Da's nogal een verschil.
Dus, als er getwijfeld moet worden aan "feiten" uit het leven van Jezus, dan mag je toch zeker wel twijfelen aan "feiten" uit het leven van Socrates.
Niet ondenkbaar dat Socrates zich op dit moment, nu ik dit opschrijf, of U dit leest, omdraait in zijn graf.
Niet omdat ik oneerbiedig over hem spreek.
Nee, uit nijd. Hij realiseert zich opeens - in mijn kop zit ik inmiddels alweer meer dan 2000 jaar verder, in het jaar 1750, bij de dood van een ander genie - dat Bach wel een prachtig muziekdrama heeft gewijd aan het lijden en sterven van een dubieuze Jood die ook een paar wijsheden heeft gedebiteerd, terwijl deze componist bij de heldhaftige dood van hem, die toch met wijsheden strooide, geen nootje heeft weten te verzinnen.
