bringing a casserole

A few days ago, before Christmas, 20th December, someone posted on Facebook this text: Three wise women would have asked directions, arrived on time, helped deliver the baby, brought practical gifts, cleaned the stable, made a casserole, and there would have been peace on earth.
It is a quotation, from earlier origin.
It was a woman, Laura Godfrey- Isaacs, and it was reposted by other women.

There’s also a nice song about the idea. A song of Liza Long (then Liza Walton): In winter time, three women wise.
Rethinking history.

Apart from the fact that casserole is popularized in the United States - so, be aware of collateral damage when women of the United States, wise or not wise, come to your country to bring a casserole ... and knowing that cacerolazo is a popular protest which consists of a group of people making noise by banging pots, pans, and other utensils in order to call for attention - which could proliferate unpeace ... let’s play the game.

By the way, it was Christ himself who commented what was happening to him: For I say unto you, that this that is written must yet be accomplished in me. These three wise women would have obstructed the will of God.

Let me, with you, revisit the first war: the fight between Cain and Abel. The story tells us this. Cain brought of the fruit of the ground an offering unto the LORD. And Abel, he also brought of the firstlings of his flock and of the fat thereof. And the LORD had respect unto Abel and to his offering. But unto Cain and to his offering he had not respect. […] And Cain talked with Abel his brother: and it came to pass, when they were in the field, that Cain rose up against Abel his brother, and slew him.

That’s the storyteller ... who didn’t like real history.
The real story was about the same what happened to Tamar - the sister in law of Onan and daughter in law of Juda ... what happened to the daughters of Lot. They wanted a man in bed. But the man refused to meet his obligations. So the wife of Cain wanted him in bed. And he didn’t come. He couldn’t, whatever the reason. And there was Abel. Young and wild. She asked him. And he delivered. Which made Cain very angry.

For sure, rewriting history is a favourite of mine.
And I know I’m right. What else could be the very rationale of the tenth commandment: thou shalt not covet thy neighbour's wife.

Still the man who’s guilty?
Who bred these boys? Before they could endure the risks of living, could wield a sword to defend themselves. Who taught these boys all the tricks?
Remember the story of Jacob, stealing his brother's blessing? Who’s inspiring him? Who's contriving the plan, plotting towards the unworthy end of deceiving her husband? Who’s telling Jacob what to do?
His mother!

Hmmm, three wise woman bringing a casserole.
Hillary Clinton.
Nikki Haley.
Kirstjen Nielsen.
Thanks a lot.

de banalisering van de smaak

De koninklijke familie heeft een nieuwe foto vrijgegeven. Voor de actuele Kerstgroet en Nieuwjaarwens. De foto is gemaakt door Erwin Olaf.
Ongeveer iedereen steekt de loftrompet.

Wow! Koninklijke familie straalt op prachtige nieuwe foto - kopt RTL nieuws.

En het AD laat weten: Volgens modejournaliste Josine Droogendijk, die onze royals al jaren volgt, is de hand van Olaf direct in de foto's te herkennen. ,,Ze zijn echt zo mooi'', jubelt ze.

Dat hou je niet voor mogelijk.

Ik zou denken: ze hebben goedkoop willen doen, en twee vliegen in één klap willen slaan. Er moest nog een foto gemaakt worden voor een reclamefolder voor munten, te slaan door de Koninklijke Nederlandse Munt, èn deze foto voor alle goede wensen.
Dat scheelt natuurlijk een paar centen bij zo’n dure fotograaf.

Een reclamefoto voor de markt van muntenverzamelaars zou ik zeggen.

En die foto moet toch door heel wat handen gegaan zijn - de kamerheer, de RVD, Beatrix - ik doel nu op de beeldhouwster Beatrix, Rutte... noem maar op, voordat ze tevreden konden knikken: ja, dat izzum.

Ik heb een kleine hoop dat NRC - toch de slijpsteen van de geest, zoals ze zichzelf graag noemt - zich niet bij de publieke smaak aansluit. Het bericht, waarin ze melding maakt van het bestaan van deze foto, is neutraal getoonzet. Koeltjes, zou ik zeggen: geen woord van lof. Heel kort: een familieportret.

Laat ik het netjes houden: hier wordt een familie uitgebeeld. Maar een portret? Nee, daar versta ik iets heel anders onder.

kleine mannetjes ... er blijft niks groots aan kleven

Ik heb me “even” met de climate wars bemoeid. Dat is me slecht bekomen. Dat komt: je hebt voorstanders - de alarmisten - en tegenstanders - sceptici geheten. De groepsaanduidingen zijn een beetje dubieus - ik noem mezelf anti-alarmist - maar praktisch is er mee te werken: ze zijn herkenbaar.
Ze zijn beide ontzettend herkenbaar. Zo geprofileerd, zich zo identificerend met het eigen probleem, dat er nauwelijks communicatie ‘plaats vindt.

Ik ben niet de eerste die dat constateert. Alle klimaattafels van Nijpels, en z’n rondjes door het land ten spijt: tussen die groepen wordt niet gepraat.

Die bemoeienis mocht ik zichtbaar maken op climategate.nl - met dank aan Hans Labohm, hoofdredacteur. Die bemoeienis is ogenschijnlijk nogal abrupt geëindigd, vooral vanwege de aanleiding - maar er lag een dieper gevoelen aan ten grond slag.

De aanleiding was deze. Climategate, een sceptische site, wordt steeds frequenter bevolkt door alarmisten. Ik had daar last van, en ik deelde dan ook wel eens een schop uit. Eén van de alarmisten beklaagde zich over mijn niveau. Waarop een scepticus - dus één van mijn bentgenoten - hem goedmoedig toesprak en zei dat ze ook niet van die grote ego’s hield. Een andere scepticus - dus ook een “vriend” - verweet mij rechtstreeks dat ik mede de discussies liet ontsporen, omdat ik wel eens een alarmist een draai om z’n oren gaf.
Wat daar ook over te zeggen is, politiek is dat onhandig - alarmisten is een raar slag mensen, maar: een gesloten front. En om je eigen front dan kwetsbaar te maken is niet zo handig, daar wordt garen bij gesponnen.

De dieper liggende oorzaak was deze. Ik zei: bevolkt door alarmisten. Dat is zachtjes uitgedrukt. Ik heb hier nog een screenshot, van climategate.nl, waarop de lijst van meest recente reacties volledig gevuld is met namen van alarmisten. M.a.w.: niet climategate bepaalt de discussie, maar de alarmisten. Hans Labohm bestiert weliswaar de agenda van te plaatsen stukken, zij die de postings schrijven bepalen de inhoud ... uh, dat is de vraag; ik heb gemerkt dat ik bij mijn schrijven wel eens dacht: wat zal die en die alarmist hiervan vinden ... okay, wij schrijvers bepalen de inhoud. Maar de alarmisten bepalen hoe de discussie er uit ziet.

En dat heeft maar één doel, zoals op de sceptische site Watts Up With That? uit de doeken wordt gedaan: een crusher crew die ingezet wordt om de discussies dood te slaan, te laten ontsporen, triviaal en kinderachtig te maken, en de deelnemers als idioten neer te zetten - met als enige doel dat de serieuze bezoekers van de site ophouden met mee te doen aan de discussie. Flag them, discuss them and then send in the troops to hammer down ...
Climategate is inmiddels helemaal in de ban van zo’n crusher crew.

Iemand zou kunnen denken dat ik ook moeite gehad zou hebben met het soort publiek: het is, zachtjes gezegd, een nogal reactionair publiekje, zeg maar een hoog PVV-gehalte - ik heb daar een post aan gewijd: Een rechtse hoek
Nee, dat is voor mij geen issue geweest.
Sterker nog, ik heb iets geleerd. Volgens het zwart-wit schema komen de alarmisten uit de Groen Linkse hoek, en de aanverwante D66 aanhang. Als dat waar is, en van een aantal weet ik dat dat klopt - nou, neem dan maar van mij aan dat Groen Linkse figuren mateloos irritant kunnen zijn en dat D66’ers helemaal niks met redelijkheid hebben.

Eén van mijn grote zorgen in deze discussie is de aanstaande maatschappelijke ontwrichting. De desastreuze gevolgen van de energietransitie, met name financieel, maar ook kwalitatief - vooral doordat het allemaal vlug vlug vlug moet - en het gebrek aan communicatie daarover zal maken dat grote groepen zich buitengesloten voelen, zo niet rechtstreeks belazerd. Daarvoor is absoluut geen gevoel bij die wereldverbeteraars. Het gaat om de planeet, is een bekende slogan. En ze doen daarbij niet onder voor automatiseerders en hun grootse plannen uit de jaren zeventig van de vorige eeuw: binnen 25 jaar hebben we een hele nieuwe orde, en zijn we allemaal blij.
In NL zie je het aankomen: de mensen in het noorden, wier woonomgeving is bestemd voor windmolenparken. Daar is iets aan het broeden - en dat is geen windei.
In België en in Frankrijk is het inmiddels al ontwricht. De protesten zijn niet meer in de hand te houden, en de kerk van de Gilets Jaunes kent inmiddels al een scheuring.

Het is een wonderlijk slag mensen, die alarmisten. Iemand heeft ze als volgt getypeerd:

... a cocktail of ideas which includes anti-industrial nature worship, post-colonial guilt, a post-Enlightenment belief in scientists as a new priesthood of the truth, a hatred of population growth, a revulsion against the widespread increase in wealth and a belief in world government... protest movements which involve dressing up and disappearing into woods, and a dislike of the human race, exclaiming: the world has cancer and the cancer is man.

Ze hebben geen echte belangstelling voor wat er allemaal verkeerd kan gaan. Ze realiseren zich niet dat de wereld, zoals die er nu uitziet, en waar ze graag tegenaan schoppen, ook het resultaat is van de daden van wereldverbeteraars.

Maar dat wat zich aanmeldt als lid van een crusher crew - dat moet een raar slag mensen zijn. Jijbakkers en omkeerders van heb ik jou daar, ze sneren en kleineren, geen enkel respect voor degene met wie ze in gesprek zijn. Dat moet je kunnen hoor, moedwillig, zonder een greintje schaamte, een discussie laten ontsporen. Ze hebben een geweldig bord voor hun houten kop: als iemand ze daar vriendelijk op wijst, of het recht voor z’n raap zegt (zoals ik) verblikken noch verblozen ze.

Dat is iets waar ik geen vingertje achter kan krijgen, waar ik ook niet mee om kan gaan. De enige genoegdoening die ik kan krijgen, het enige pleziertje dat ik mag beleven, is dat ik af en toe flink uit kan halen. Zoals ik zo'n kraker mocht toevoegen: wat ben jij toch een klein mannetje, er blijft niks, maar dan ook helemaal niks groots aan jou kleven.

't Is allemaal niet verstandig, en ’t helpt niks natuurlijk, maar het brengt voor even opluchting. En waarom zou een mens altijd verstandig moeten zijn?

NB
Dit is de achtste van een aantal impressies van wat zich in de climate wars afspeelt.
Een aantal impressies verschenen alleen op climategate, zie: overige impressies climategate

Voor de negende impressie hier op dit blog, zie: ecofeminism en environmental justice

postings op climategate

Voor climategate heb ik een aantal posts geschreven. De eerste heb ik, min of meer terzelfder tijd, ook op dit blog gezet. Hier volgen de links naar de overige berichten die ik op deze site heb mogen plaatsen, in volgorde van verschijnen.

22 juni 2018 Samenzweerders

5 juli 2018 Hel en verdoemenis

26 juli 2018 Meer beren op de weg … nieuwe kansen

27 augustus 2018 Klimaatverandering – vaker ondergelopen tunneltjes?

11 september 2018 De lange weg van warrige taal naar wetenschap

19 september 2018 Er is nog hoop! Psychiatrische hulp bij klimaatangst

11 oktober 2018 Hier sta ik, ik kan niet anders

21 oktober 2018 Rosanne Hertzberger heeft (opnieuw) gesproken

13 november 2018 Is God te vroeg dood gegaan?

10 februari 2019 kinderkruistocht

14 maart 2019 van weters die weten dat ze denken meer te weten dan ze weten

7 april 2021 het Antropoceen

NB
Voor de volgende impressie op dit blog, zie: kleine mannetjes ... er blijft niks groots aan kleven

Deze serie wordt begeleid door wat speldeprikjes.
Voor het eerste speldeprikje zie: mankind stumbling

NRC checkt opnieuw fact

Dit is wat NRC het checken van facts noemt.

De Telegraaf kopt: Het gaat goed met de ijsbeer. De NRC gaat dat factchecken - U weet wel: een bewering checken op basis van bekende feiten.
De conclusie van de NRC: De ijsbeer staat niet acuut op het punt om uit te sterven, maar goed gaat het met de soort zeker niet. Wij beoordelen de uitspraak daarom als onwaar.

Heeft de NRC fact gecheckt?

NRC constateert dat de ijsbeer op de Rode Lijst van natuurbeschermingsnetwerk IUCN ‘kwetsbaar’ wordt genoemd. Dat is een waardeoordeel.

NRC citeert het rapport van Polar Bears: van de negentien subpopulaties lijken er vijf stabiel, één neemt mogelijk in omvang toe en twee nemen in omvang af. Van elf subpopulaties waren er te weinig gegevens om een trend te beschrijven.
Te weinig gegevens!
Wel: vijf populaties lijken stabiel, één groeit, twee nemen af - je nunt niet zeggen dat het slecht gaat.
Maar, benadrukken de auteurs: een verdere afname van de hoeveelheid zee-ijs gedurende de 21ste eeuw zal naar verwachting alle ijsbeersubpopulaties negatief beïnvloeden.
Naar verwachting.
Let wel: ook de afname van de hoeveelheid zee-ijs gedurende de 21ste eeuw is een verwachting, geen feit.
Sterker nog! - schrijft NRC. Sterker nog: door die ijsafname is er volgens computermodellen een kans van zo’n 70 procent dat het aantal ijsberen in 2050 met een derde is afgenomen (citerend uit een publicatie van Royal Society’s Biology Letters in 2016).

Jouke Prop, bioloog aan de Rijksuniversiteit Groningen, zegt desgevraagd: „Ik heb er de meest recente vakliteratuur op nagekeken maar niets wijst op een rooskleurige toekomst voor de ijsbeer. Lokaal herstel van de aantallen na het stopzetten of reguleren van jacht kan misschien wat valse hoop geven dat het voor de ijsbeer meevalt. Maar wetenschappelijk onderzoek wijst in één richting, namelijk dat ijsberen het tegenwoordig zwaar hebben.”

Tja, we hebben het allemaal zwaar. Zoals de eendjes die we voeren. De woerden hoeven geen eten meer te zoeken, vervelen zich, en daarom neemt het aantal verkrachtingen in de eendenvijver een ongekende vlucht.
Onderbuikgevoelens van de grachtengordel.
Zoiets.

Maar dat soort vermoedens uiten is iets heel anders dan fact checken, NRC!

NB 1 zie ook NRC checkt fact

NB 2
Dit is een speldeprikje, uitgedeeld tijdens het "bestuderen" van het wel en wee van de climate wars. Voor die climate wars zie: climate deniers
Voor het volgende speldeprikje zie: comment is free

een vreemde boekhandel

Ik was in Amsterdam in de boekhandel, mijn boekhandel. Een gezellige maar rare boekhandel. De middenruimte was een patio. Maar ook daar lagen de boeken gewoon op tafeltjes. Ik had nog nooit meegemaakt dat het regende terwijl ik daar was, maar ik vroeg me toch af wat er zou gebeuren als er een onverwachte stortbui kwam. Onwillekeurig keek ik naar de lucht, en ik zag iets raars boven in de lucht. Een beest hing aan wat als een vlieger oogde, boven de patio. Het leek wel een panda. Dat is een orlo, zei iemand.
Dat is toch geen echt beest, zei ik. Je hangt beesten toch niet aan een vlieger.
Ik stond vlakbij de balie, om te kijken naar de nieuwe uitgaven, de boekhandelaar op gehoorsafstand. Nee, zei die, het leeft niet, anders zou ik hem niet verkopen.
Verkoop jij die dan, vroeg ik.
Ja, zei hij, een leuke gimmick.
Oh, zeg ik, en je weet zeker dat ie niet leeft.
Hij is echt, en hij is echt dood. Dat kan ik je verzekeren, anders kwam ie bij mij niet in de winkel.
Ik zeg: maar daar gaat het natuurlijk niet mee ophouden. Daar gaan meer dieren komen die je aan vliegers in de lucht kunt hangen.
Drones, zei hij.
En je hebt gelijk, er komen meer van die beesten. En hij noemde een aap, een hond, een poes. Kunnen ook nog vogeltjes bij komen. Er komt ook een kikker, op een tak. Die tak is levend, maar de kikker moet dood zijn.
Ze worden steeds kleiner, zei ik. En allemaal echt dood?
Gegarandeerd. Als er weer een nieuw exemplaar komt, controleer ik dat persoonlijk. Geen levende dieren in mijn boekhandel. Echt en dood.
Je lijkt God wel, zei ik. Die schiep iets, en hij zag dat het goed was.

Ik ging naar de andere hoek van de balie, waar nog meer nieuwe uitgaven lagen.
Hi riep me achterna: wat bedoel je eigenlijk?
Grapje, riep ik terug. No offence.
Nou, zei een medewerker, waar ik nu bij in de buurt stond. Da’s anders geen leuk grapje.
Ik kan het uitleggen zei ik, ik dacht dat we aan het gekscheren waren. Kijk, je ging van zoogdieren naar vogeltjes en zo naar reptielen. Van groot naar klein. Dus ik zag de evolutie, zeg maar de schepping in omgekeerde volgorde. En jij zou persoonlijk er op toezien dat ze dood waren voordat ze de lucht in konden. Op een nog levende tak. Dus jij gaat de weg terug, die God tot nu toe heeft afgelegd. Dat zet jou op hetzelfde level.
Nou, zei de medewerker, ik vind het toch niet zo netjes; ook de andere klanten horen jou dat zeggen.

Ik verliet de boekhandel, dit keer zonder een boek te hebben gekocht. Ik daalde via een vicolo naar een lager gelegen straat. Wat gek, dacht ik, dit kan Amsterdam niet zijn. Maar de mensen die spraken kon ik verstaan.
Niet ver van me vandaan, op een hoek van de straat, speelde een fluitist zijn deuntjes. Ik stond even stil, en luisterde. Ik meende Bach te herkennen. Een oudere man liep langs me. Hij mopperde in zichzelf. Ze laten tegenwoordig ook maar iedereen los die een instrument vast kan houden. En ik, net van mijn ziekbed opgestaan, en voor het eerst weer buiten, moet dat aanhoren.

Hoe wonderlijk het leven ook voor de een, voor de ander kan het een hard gelag zijn, mompelde ik terug - maar wel zo duidelijk dat hij het gehoord moet hebben.

het klimaat: iets als het menselijk lichaam?

Ik heb zelf de vraag al in een eerdere post I've read the science gesteld: is het klimaat een cybernetisch systeem?

De vraag is ook aan de orde geweest in een post van Frans Galjee op climategate.nl Waarom de klimaatdiscussie problematisch blijft Galjee gebruikte het woord autoregulatie, en refereerde daarmee aan een tekst van Arthur Rörsch, die reageerde op vragen van blogger Marleen en mijzelf. Rörsch schreef: Autoregulatie is in de proceskunde het verschijnsel dat er een evenwicht kan ontstaan zonder dat er iets gestuurd wordt, en noemde daarbij de wet van Stefan-Boltzmann. Inmiddels heeft Rörsch, in een persoonlijke email-wisseling, de term teruggenomen en voorgesteld van autonome regeling te spreken.

Ook Galjee - die het woord regelkring gebruikte - heb ik gevraagd hoe dat proces nu te zien.
Onafhankelijk van elkaar kwamen hij en ik op de analogie met het menselijk lichaam (zie enige reacties onder Galjee’s post).

Let wel, ik heb het hier over gecompliceerde processen, niet over een simpele wetmatigheid, zoals de zwaartekracht.

Bij mij begon het aldus. Ik zei tegen mijn partner: het is toch zo dat we in ons lichaam zelfregulatie zien en herkennen - laat ik het woord blijven hanteren waarmee Rörsch opende, omdat ik het hier goed gebruikt vind.
We snijden ons in de vinger ... en het stromende bloed zorgt tevens voor dichting van het gat.
In ons lichaam hebben we iets heel vervelends zitten, en koorts geeft een signaal, of lost het zelfs op.
Maar, ons lichaam lost niet alles zelf op. Aan een onbehandelde blindedarmontsteking gaan we, normaal gesproken, nog steeds dood. Kanker kan ons lichaam niet zelf oplossen, en in nog (te) veel gevallen schieten zelfs medicijnen en een medische behandeling te kort.
Én ... we gaan hoe dan ook dood.
Desalniettemin, er zijn veel processen in het lichaam aan te wijzen, waar het lichaam zelf ongenoegens oplost en opruimt.

De eerste vraag is natuurlijk een filosofische: hoe weten wij dat daar sprake is van zelfregulatie? Een welgevulde hersenpan doet hier drie dingen: a) zegt cogito ergo sum, b) observeert dat iets goed geregeld is, c) koppelt dat aan het zelf. Het is in dit geval het ik dat van zichzelf zegt dat het zo is. Daarmee is niets bewezen. Dus, als wij de analogie over willen dragen naar andere organische “machines” en processen moeten we vaststellen dat we het over een inbeelding hebben. Ik bedoel inbeelding hier niet negatief - denk aan Idee. Dat maakt het niet onbruikbaar, maar we moeten ons dat wel realiseren. We gebruiken (voorlopig nog) een metafoor. Zoals vroeger de mens / menselijke geest als horloge werd gezien. Dat is riskant, want niets is zo aan slijtage onderhevig als een metafoor - inmiddels stellen we onszelf veel gecompliceerder voor: een computer.

We denken dat er evenwicht is; om dat evenwicht te bewaren vullen we zelfregulatie in. En proberen dat dan te vertalen naar andere fenomenen. Bijvoorbeeld: het klimaat.
En of we nu woorden gebruiken als cybernetisch systeem, autonome regulering, regelkring, feedback ... of zelfregulatie - wat ik voor dit verhaal tot hiertoe een goede term vind - we zullen, zoals ik eerder heb gezegd ... aan moeten kunnen geven hoe die schakeling functioneert en “wie” die functie heeft aangebracht. Verder veronderstelt een systematiek voor reguleren, naar mijn smaak, dat “iemand” de norm bij kan stellen. [NB: deze “iemand” is onpersoonlijk]
De biologie kent hiervoor overigens een woord: homeostase. Of dat alles zou omvatten wat hier bedoeld wordt, is een vraag die nog beantwoord moet worden.

Als ik goed naar Galjee luister zie ik bij hem dezelfde vraag: hoe ziet zo’n regelkring eruit?
Als ik Rörsch goed interpreteer is hij zekerder van zijn zaak, maar, desgevraagd, is hij nog niet met een voorbeeld gekomen waarmee ik tevreden was.

Voor mij zijn er twee moeilijk te beantwoorden vragen:

a) wie heeft die functie van zelfregulatie aangebracht, waar komt die vandaan
b) is het waar, dat als er een norm is, dat het kenmerk daarvan moet zijn dat die aanpasbaar is - dat dus die “iemand” kan ingrijpen

Om met vraag b) te beginnen: die kan ik (nog) niet beantwoorden. Logisch gesproken: normen vervagen en wijzigen. Dus voor het menselijk lichaam, of voor het klimaat, zou kunnen gelden dat een norm aangepast kan worden door omstandigheden.

Vraag a) - waar komt die functie vandaan - zou je af kunnen doen met: dat is het proces van evolutie. Daarmee is alleen maar een woord gegeven aan iets wat een heel ingewikkeld proces moet zijn geweest, en dat een ingewikkeld proces heeft opgeleverd. Maar, laten we aannemen dat dat voor de als zodanig herkenbare processen in het menselijk lichaam geldt - kunnen we daarmee dan de vraag naar zoiets als het klimaat, of een willekeurig ander aardsysteem, verplaatsen en hanteren.
Dat zou dan ook via evolutie ontstaan moeten zijn.

We denken dat er evenwicht is; om dat evenwicht te bewaren vullen we zelfregulatie in.
De vraag die dan toch eerst beantwoord moet worden is: is er evenwicht, of verzinnen wij dat maar?

De aarde nu was woest en ledig in den beginne, en dat is ie heel lang geweest. Geen evenwicht te bekennen. Zelfs onze eerste voorouders, nu zo’n 300.000 jaar geleden, zullen niet zoiets als een evenwicht hebben herkend - zie de mythologieën van alle volkeren waarin catastrofes een belangrijke rol spelen. Zelfs de Grieken, met hun vrolijke, welhaast speelse benadering van de “bovenwereld” zien toch allerlei kleine en grote noodlottige gebeurens.
Is het feit dat we van interglaciaal naar interglaciaal leven - of, zo je wilt, van big bang naar big bang - een aanduiding van het herstellen van evenwicht? Het probleem is: die vraag is met een beetje acceptabele speculatie wel te beantwoorden. Ja, we gaan van pn naar pn+1, en tussendoor tellen we onze kwellingen en onze zegeningen. Het gebeuren p staat dan voor een catastrofale kwelling.

Peter Ward, een paleontoloog, heeft daarover wel een theorie: de aarde kan een evenwicht opzoeken - maar dat zal dan een chemisch evenwicht zijn, waarin alle leven verdwenen is. Deze theorie heeft hij ontwikkeld als tegenhanger van de Gaia-hypothese, van James Lovelock, die zegt that living organisms interact with their inorganic surroundings on Earth to form a synergistic and self-regulating, complex system that helps to maintain and perpetuate the conditions for life on the planet. Met dank aan Marleen, die daarover geblogged heeft
Lovelock schetst ons een schitterend toekomstig evenwicht.
De voorspelling van Ward heeft een hoger realiteitsgehalte: de zon zal ooit ophouden, en ver daarvoor zal er alleen nog chemie zijn.

Daarmee zijn we nog niet aan het begin van inzicht, laat staan aan een antwoord toe. De wetenschap is zoekende.

Er is één ding waarvan ik stellig overtuigd ben: dat zelfregulatie verbonden is met metertjes, normen en knoppen. En dat zelfregulatie ook betekent dat de normen op één of andere manier bijgesteld kunnen worden. Hoe die metertjes en knoppen er verder uitzien, weet ik ook niet. Is koorts een metertje of een knop? Bij de normen kun je denken aan natuurconstanten.
En ik blijf voorlopig nog denken dat het bewijs leveren van de aanwezigheid van dergelijke processen een heidens karwei is, iets heel anders dan het bewijzen van de relativiteitstheorie, om maar een dwarsstraat te noemen.

Maar het feit dat wij een analogie zien tussen het menselijk lichaam en het klimaat - ja, dat schept verwachtingen.

Is “autoregulatie” nu een goed woord?
Ik denk dat het in de zin, waarin ik het hier aan de orde heb gesteld, een hanteerbare aanduiding is.
Ik geloof niet dat het woord gebruikt kan worden om bijvoorbeeld het proces, dat beschreven wordt in de hierboven genoemde wet van Stefan-Boltzmann, aan te duiden. Er moet sprake zijn van een gecompliceerd samenstel van processen, dat niet in een eenvoudige wet te vangen is.

Kan het klimaat autoregulerend genoemd worden?
Lovelock geeft daar een positief antwoord op - in bredere zin. Ward stelt daar een zeer negatieve hypothese tegenover.
De klimatologen zien een natuurkundig verschijnsel en spreken van positieve en negatieve feedback. Ik betwijfel of het toekennen van een bewuste functie aan deze fenomenen in het klimaat het karakter van speculatie te boven zal komen.
Mijn scepsis is groot.

NB
Dit is de zevende van een aantal impressies van wat zich in de climate wars afspeelt.
Volgende impressie verschenen alleen op climategate, zie: overige impressies climategate

Voor de achtste impressie hier op dit blog, zie: kleine mannetjes ... er blijft niks groots aan kleven

Gespräch über Klimaschutz

die Älteren der Stadt und die Klimawandel

Herborn - Leonardo im Gespräch mit der lokalen Bevölkerung

die Älteren: "Ah, hätten wir ihre Probleme gehabt ...“

NB
Dit is een speldeprikje, uitgedeeld tijdens het "bestuderen" van het wel en wee van de climate wars. Voor die climate wars zie: climate deniers
Voor het volgende speldeprikje zie: NRC checkt opnieuuw fact

inzicht op een rijtje

Deze tekst ligt min of meer in het verlengde van Arons’ marks - aan deze of gene zijde, ik zou zeggen er voor. Ik heb het over het begrip wetenschap zelf. Een begrip dat hier, op deze site, zo veelvuldig valt, om dan tegengestelde inzichten te legitimeren. Tegengestelde inzichten op het gebied van klimatologie.
Dank daarom aan Arthur Rörsch van climategate.nl, die met zijn hinten op die marks ook deze gedachten heeft opgeroepen

Wetenschap is eigenlijk een schap, dat naast kunde, vooral gevuld is met onkunde, met niet weten. Als je tenminste van één schap spreekt. Ik verplaats mij nu naar de wetenschapswinkel, waar ik drie verschillende schappen zie:
- een schap met KENNIS
- een schap met HYPOTHESE, testbare en reeds geteste
- een schap met SPECULATIE

Ik bedoel speculatie in positieve zin. Op basis van kennis en geteste hypotheses kun je best speculeren over wat er achter het doek plaats vindt, en niet zelden zullen speculaties tot hypothese worden, en daarna tot kennis.

Die winkel waar ik mij bevind staat uiteraard vol met schappen, van allerlei deelwetenschappen, en elke wetenschap heeft schappen van alle drie genoemde soorten.

Beginnen we bij de wiskunde.
Ik zie dat de schappen KENNIS boordevol zijn, de schappen HYPOTHESE en SPECULATIE lijken leeg.
Dat klopt ook wel, wiskunde is eigenlijk een spel met zo weinig mogelijk spelregels, en daarmee moet je allerlei puzzeltjes oplossen. Al heb je er in de praktijk veel aan, het heeft geen relatie tot de werkelijkheid. Een punt heeft geen omvang, terwijl een lijn, die je toch echt van A naar B ziet gaan, uit punten bestaat. En als A en B niet aan de einden zijn gezet heet de AB een lijnstuk en is de lijn oneindig, terwijl je die toch op een A-viertje getekend hebt.
1 + 2 = 3 geldt alleen als we ons aan de afspraken houden. Ik kan gemakkelijk, in 9 algebraïsche equations, bewijzen: 1 = 2.
Heel abstract allemaal.
Er zijn wel problemen en stellingen die gedefinieerd worden die onoplosbaar zijn, maar dat heeft niks met hypothese of speculatie te maken.
Ik heb een keer met de computer de priemgetallen berekend van 1 tot 1.000.000, en ze daarna afgedrukt op rijen van 100 breed, niet als nummer maar als “*”, om te kijken of er een patroon zichtbaar werd. Mooi behangetje meneer, zegt de wiskundige dan, maar nu nog even het bewijs.
Er is sprake van n-dimensionale stelsels, die volgens mij geen reëel probleem gaan oplossen - maar binnen het abstracte kader is dat prima te hanteren.

Gaan we naar fysica, ik doel nu op natuur- en scheikunde in de breedste zin.
Het schap met KENNIS is boordevol, behoorlijk wat bergruimte. Begrijpelijk, want je hebt iets tastbaars in je handen. Zelfs de kleinste deeltjes kunnen zichtbaar gemaakt worden.
Er zijn ook behoorlijk wat schappen HYPOTHESE - testbaar en werkbaar. Ook begrijpelijk, je ziet wat voor je ogen gebeuren, en je vraagt je wat af in het licht van bestaande kennis.
Er is ook een schap SPECULATIE, behoorlijk gevuld. Iets over multiversum, snarentheorie, oersoep en het ontstaan van leven - overgangsgebied naar een andere wetenschap. En zelfs worden er plekken in het heelal gedacht waar sprake is van meer dimensies dan wij kennen.

Er is ook een afdeling theologie. Daar heeft ooit iemand geprobeerd de fik in te steken, zegt de man in de winkel, maar dat is niet gelukt.
Er zijn behoorlijk wat schappen met KENNIS. Kan dat?
Wel, als je theologie beschouwt als inzicht in hoe het godsbeeld is ontstaan, en hoe die tot zo’n gemankeerde verhouding tot de mens is geraakt - dan kan dat uiteraard.
Maar het schap is ook gevuld met pretenties van kennis over God zelf, en zijn verhouding tot de mensen. Daar werd die pyromaan een beetje opgewonden van.
Ik persoonlijk zou er de voorkeur aan geven de historische behandeling op het schap KENNIS te laten liggen. En al het andere rücksichtslos naar het schap SPECULATIE. Maar ja, ik heb het niet voor het zeggen

Er is wel iets raars aan de hand bij theologie. In het vervolg komen een paar hoofdstukken uit de wetenschappelijke canon langs die verwarring en controverse hebben veroorzaakt. Zo niet bij theologie.
Bij filosofie is een man gepromoveerd, Jan Auke Riemersma, op het bestaan van God - ik meen: vooral als godsbeeld. In de commissie zat ook een atheïst.
Binnen theologie is iemand gepromoveerd, Emanuel Rutten, op het hoofdstuk godsbewijs: voor alle duidelijkheid, hij meent te kunnen bewijzen dat God bestaat.
Beide geschriften hebben geen stof doen opwaaien.

Dan is er een afdeling voor het zoogdier mens: medicijnen / biologie / evolutie.
Het schap KENNIS is goed gevuld. Wat medicijnen en biologie betreft: terecht, zou ik zeggen, maar hier en daar toch ook te goed gevuld.
Ik doel nu op het inzicht in de invloed van het nuttigen van alcohol op het organisme. Een kennis die huisarts is, zei dat hij klantjes moest voorhouden: twee glazen wijn per dag, maximaal. Ik doe het braaf hoor, Leonardo, zei die, maar waar ze het vandaan halen, ik zou’t niet weten. En zo schreven vorig jaar drie chirurgen van academische ziekenhuizen in NRC Wetenschap: geen druppel per dag, iedere druppel is er één te veel. Nu stijgt de gemiddelde leeftijd, en zo ook de gemiddelde gezondheidstoestand van de mens, en dat is toch echt niet alleen voorbehouden aan niet-drinkers.
Ik denk dat dit inzicht op de plank HYPOTHESE hoort, en ik vraag me af of het de toets der kritiek zal doorstaan. Ik heb ernstige vraagtekens bij de manier waarop de observatie tot stand is gekomen.

Mag het schap KENNIS bij evolutie gevuld zijn?
Ik weet het niet. We hebben Darwin, en zijn heiligverklaring. Geen misverstand, voor mij is evolutie absoluut geen vraag, maar het is en blijft een theorie. Er zijn een heleboel tekenen die er op wijzen - ik zou zeggen data die beter aan wetenschappelijke criteria voldoet dan de proxies van klimatologie. Maar, mag je het dan kennis noemen?
Ik zou zeggen verschuif eens een heleboel naar hypothese.
Misschien dat er daarom in de handboeken hoofdstukken zijn opgenomen: evidence for evolution.
Misschien dat er daarom wel een site is die heet: why evolution is true. Van een scholar die zichzelf wel serieus neemt, maar vindt dat ie door het (Amerikaanse) publiek niet serieus genomen wordt.

Hier is een controverse van heb ik jou daar ontstaan. Een filosoof, opnieuw een filosoof, Joris van Rossum, promoveerde op een proefschrift waarin hij de evolutionaire theorie over de geslachtelijke voortplanting ter discussie stelde. De wereld was te klein. De evolutionist community op haar achterste benen. En een gemor uit duizend kelen: wil een filosoof ons vertellen hoe de evolutie in elkaar steekt?
Het zal iets over theologie zeggen dat daar geen opwinding was over genoemde proefschriften, maar het zal ook iets zeggen over het zelfbewustzijn/zelfvertrouwen van de evolutionisten.

Ik zou zeggen, wat evolutie betreft mag er ook wel het één en ander van de schappen HYPOTHESE naar de schappen SPECULATIE worden verplaatst.

En zo ben ik aanbeland bij mijn uitgangspunt: het pad loopt van wiskunde via fysica via theologie via biologie en evolutie naar klimatologie. En niet voor niks, de bedoeling is dat er alvast wat eyeopeners langs zijn gekomen voor wat ik nu ga zeggen.

De schappen van KENNIS zijn bij klimatologie behoorlijk gevuld. De eigenaar van de winkel ziet mijn gezicht op vraagteken staan, en geeft toe: ik weet ook niet of het op de juiste plek terecht is gekomen. Er is veel discussie. Iedere keer als er weer iets binnenkomt, vraag ik: waar? En nog heeft iemand niet zijn mond opengedaan KENNIS! of een ander roept, helemaal niet, HYPOTHESE!
Dat beeld herken ik. Dat zien we op deze site veelvuldig.

Laat ik als lichtend voorbeeld nemen de hockeystick van Mann.
Mann en nog een paar onderzoekers publiceerden iets over opwarming, wat bekend is geworden als de hockeystick: het klimaat is flink op drift geraakt. Let wel: dat is niet de wetenschap die dit zegt, dat is Mann et al die dit zegt.
Dat werd bekritiseerd door de Canadezen McIntyre en Ross McKitrick. Opnieuw: dat was niet de wetenschap die sprak, dat waren twee geleerden die hierover hun licht lieten schijnen.
Dat leidde tot een controverse, een knoop die het Amerikaanse Congres doorgehakt wilde zien. Dat benoemde een illuster trio geleerden, die terugkwamen met lang niet zulke malse kritiek op het werk van Mann, alsmede op de peer reviews. Let wel, dit is weer niet wat de wetenschap zegt, dit is wat een illuster trio geleerden zegt.
De controverse was hiermee niet opgelost, maar dat boeit me nu niet. Waar het mij hier omgaat is dit: er is een dispuut binnen de deelwetenschap klimatologie, en daar is geen eensluidende uitspraak over gekomen. Dé wetenschap zegt dus niks! Het helpt dan niet veel, wat zeg ik, het draagt helemaal niets bij, om linkjes heen en weer te gaan sturen: dit is de wetenschap.

De wetenschap is: er is geen eenduidig inzicht, er is geen eensluidende uitspraak, dit weten mag maximaal in het schap HYPOTHESE terecht komen. De winkelier was het met me eens, en gezamenlijk hebben we een groot deel van wat bij klimatologie op de schappen KENNIS lag naar HYPOTHESE verplaatst.
Tevreden vroeg de handelaar in inzicht of ik een kopje thee lustte. We gingen naar het achterhuis. De thee was nog niet gezet, of er kwam een oorverdovend lawaai vanuit de winkel. We renden er heen, maar konden de tussendeur niet openkrijgen, die was geblokkeerd. Het heeft even geduurd voordat we die deur weer open hadden. Ondertussen was het lawaai verstomd.
De winkel lag er netjes bij, geen rotzooi.
Alleen, de schappen SPECULATIE en HYPOTHESE van klimatologie waren helemaal leeggeroofd. Op het eerste gezicht dan. Toen we beter keken bleek dat alle inzicht bij klimatologie verplaatst was naar de schappen KENNIS.

NB
Dit is de zesde van een aantal impressies van wat zich in de climate wars afspeelt.
Voor de volgende impressie zie: het klimaat: iets als het menselijk lichaam?

claims in desperate want of evidence

Wat het klimaat betreft regeert de angst.
Angst is een slechte raadgever, vooral bij het verwerven van inzicht. Verwerven van inzicht is een behoedzaam proces, en angst gooit alle behoedzaamheid overboord.
De angst regeert op beide fronten: bij de alarmisten - zij die zeespiegels en temperaturen tot onhanteerbare niveaus zien groeien - en bij de deniers die de schrik om het hart slaat als ze horen welk beleid er op de angst van de alarmisten gemaakt wordt.

De angst van de alarmisten, de zogenaamde AGW hypothese:
- als gevolg van de menselijke CO2-uitstoot wordt de dampkring een broeikas: de gemiddelde globale temperatuur zal oplopen
- die verhoging van de temperatuur zal de voorraad ijs drastisch doen smelten, hetgeen tot een substantiële verhoging van de zeespiegel zal leiden
- als de mens, als veroorzaker van die CO2-uitstoot, en daarmee van de verhoging van de zeespiegel, haar gedrag op korte termijn niet drastisch verandert, dan zal de habitat van de mens ernstig aangetast worden, en daarmee de soort bedreigd worden

De angst van de deniers is een gevolg van het gehoor dat de alarmisten gevonden hebben bij hen die regeringsbeleid maken, en de maatregelen die (nu reeds) genomen worden.
- de oorzaak wordt gelegd bij de energiesector, dus de energievoorziening moet op de schop worden genomen
- de energievoorziening wordt op de schop genomen zonder dat er werkbare alternatieven zijn
- dat gaat in het algemeen leiden tot maatschappelijke ontwrichting
- dat gaat in het bizonder leiden tot verdere verarming van het armere deel van de bevolking dat geconfronteerd zal worden met onbetaalbare energierekeningen

De angst voor de aantasting van de leefbaarheid van onze planeet staat tegenover de angst voor de aantasting van de leefbaarheid van onze planeet.
Maar, dit zijn stuk voor stuk claims die onder de loep moeten worden genomen: kloppen ze in het algemeen, klopt de omvang van het drama dat achter iedere claim zit - én: klopt de kansrekening? Ik stel vast: er is op dit moment geen sprake van een acceptabele kwantificering van de claims.

En dan zijn er ook nog een paar impliciete claims.

Een eerste onbenoemde claim is dat de ene groep de gevolgen van haar claims zwaarder laat wegen dan de gevolgen van de claims van de andere groep. Dus de alarmisten maken zich niet druk om het mislukken van de overstap naar andere energie, terwijl de deniers zich geen zorgen maken om de verhoging van de zeespiegel.

Een tweede claim is dat hier iets georganiseerd gaat worden. Je zou kunnen zeggen: omdat de alarmisten angst hebben, en dus haast hebben, gaat de hele wereld op de schop. De claim is dat iedereen daaraan meedoet, omdat iedereen wel moet.

Een derde claim is dat dit een werkje is van overheden, en dat die competent zijn.
We hebben enige ervaring met overheidsprojecten in Nederland. Het deltaplan is goed verlopen: dijken bouwen konden we. Daar staat tegenover dat we vooral in de laatste tijd heel veel overheidsprojecten hebben gezien die òf regelrecht mislukt zijn òf qua tijd kosten en opbrengst in de min zijn geëindigd.
Wie naar Amerika kijkt ziet dat Republikeinen en Democraten nauwelijks met elkaar praten, hetgeen nogal eens leidt tot stilstand van de overheid.
In de regeringscentra die er toe doen wordt het beleidswerk beïnvloed, zo niet gestuurd, door think tanks en andere lobbyisten - waarbij particuliere en financiële belangen de doorslag geven.

Een vierde claim is dat alle mogelijke alternatieve oplossingen zouden zijn geïnventariseerd en gewogen. Over kernenergie of gaswinning in de Waddenzee wordt niet gesproken. Energievoorziening is een kritische functie: kan de CO2-uitstoot ook verminderd worden door minder kritische productieprocessen om te vormen?

Een vijfde, onuitgesproken claim is dat we nu weten hoe we het aan moeten pakken - én bovenal: dat we weten hoe het niet moet. We is dan de wetenschap, en in haar kielzog de technologische ontwikkeling. Het is de combinatie van deze twee geweest die ons op dit punt van de state of the world heeft gebracht. De wetenschappers, noch de toepassers van de wetenschap hebben ons in het verleden weten te waarschuwen voor de nadelige gevolgen die ze nu zeggen waar te nemen.

NB
Dit is een speldeprikje, uitgedeeld tijdens het "bestuderen" van het wel en wee van de climate wars.
Voor het volgende speldeprikje zie: gesprach uber klimaschutz

Eqilibrium Climate Sensitivity

Er is een wetenschappelijk concept dat heet: climate change én, in het verlengde daarvan, ECS: eqilibrium climate sensitivity.
Er is nog zo’n concept: globally averaged surface temperature dat een rol speelt in climate change: ik kan me daar wat bij voorstellen, of je die goed kunt meten weet ik niet (er worden modellen gebruikt), of je er wat mee kunt lijkt me zeer de vraag (ik weet heel zeker dat je geen eeuwgemiddelde kunt vaststellen).

Er is een natuurwetenschapper, Arons, die in een leerboek voor de studenten wat aanwijzingen - marks - heeft opgenomen voor hoe ze om moeten gaan met een wetenschappelijk concept. De eerste luiden (in verkorte vorm)
- recognize that scientific concepts are invented by acts of human imagination and intelligence and are not tangible objects
- recognize that to be understood and correctly used, such terms require careful operational definition, rooted in shared experience
Zwaartekracht is zo’n concept dat we al lang kennen, waar we goed over kunnen praten, dat we kunnen meten en ook kunnen gebruiken.

Van het klimaat weten we dat het er niet altijd hetzelfde uitgezien heeft - onze epistemologische basis voor het bestaan van climate change. Ons gebrek aan conceptual insight wordt wel het beste geïllustreerd denk ik doordat het klimaat uit vele grootheden bestaan, maar dat we het maar over één kenmerk hebben: de temperatuur.
Ik constateer twee dingen:
- de staat van het klimaat in het verleden: we zien geen bomen maar weten zeker dat we het bos zien
- de staat van het klimaat in het heden: we zien ontzettend veel bomen, maar weten zeker dat we het bos zien

Ik blijf dat ECS een rare term vinden. Dat had ik al in eerdere post I've read the science opgemerkt - tegen het gebruik van de wetenschap in. Ik heb daar niet veel commentaar op gehad, al werd het wel eigenwijs gevonden. Wel, laat ik dit voor de goede orde even bevestigen: ik kan behoorlijk eigenwijs zijn. En, als het moet, kan ik ook standvastig eigenwijs zijn.
De Engelse wiki geeft me trouwens gelijk, waar geschreven staat: Here it should be noted that the term "equilibrium," though widely used, is a misused; the climate system is far from the situation of a dynamic equilibrium, which requires equal and opposite fluxes on all paths ... Tussen haakjes, dat wel. Laat ik er, buiten die haakjes nog aan toe voegen: to understand the concept requires insight in the fluxes on all paths.

En dan schrijft Marcel Crok, sprekend over een dispuut rond ECS, over the three main approaches (instrumental observation based, palaeoclimate proxy-observation based, and GCM simulation/feedback analysis based) en dat hij en Lewis kiezen voor instrumental observation based.
Wait a moment ... objection your honour, hij schrijft niet: instrumental observation based.
Nee, de kop van het hoofdstuk luidt: Instrumental estimates are superior.

Estimates are superior!
Wat schrijven Cox et al (Nature january 2018, received July 2017)? Equilibrium climate sensitivity (ECS) remains one of the most important unknowns in climate change science.

En ik krijg hetzelfde gevoel als ik nu zo’n veertig jaar geleden had over het geloof: ik ben belazerd door m’n vader (een gereformeerde ouderling) en door de dominee - belazerd omdat ze wisten dat het niet waar was, de vader van die dominee was notabene hoogleraar in de exegese aan de VU.
Ik word gewoon belazerd over het klimaat. Door de gezagdragers, zoals Verheggen, maar ook Crok die niet afwijzend staat tegenover de wetenschap, en door de ouderlingen - onheilsprofeten en politici, waarvan d’r hier ook een handjevol rondlopen. Ze proberen me te belazeren!
Ik zou haast zeggen: theologie is steviger verankerd als wetenschap dan klimatologie.

En ik herhaal mijn oproep uit mijn post:
... klimatologie lijkt me de aangewezen wetenschap om wijzigingen in het klimaat te registreren, de herkomst daarvan te onderzoeken, en daarbij zaken als verhouding tussen kracht van de oorzaak en omvang van het gevolg of de vertraging tussen oorzaak en gevolg te onderzoeken.
Volgens mij is daar een boel werk te verzetten.

NB
Dit is de vijfde van een aantal impressies van wat zich in de climate wars afspeelt.
Voor de volgende impressie zie: inzicht op een rijtje

een rechtse hoek

Ik ben - voor even hoor! - in een rare hoek van het politieke universum terecht gekomen. Die hoek van het universum waar zich veel ontevreden volk ophoudt. Personen voor wie het leven niet veel in petto bleek te hebben. Personen, die dan niet naar zichzelf kijken, maar het leven, de wereld de schuld geven. Volk dat roept: ze doen maar wat in Den Haag ... ze moeten mij altijd hebben. En als ze het woordje “ze” niet gebruiken, dan hebben ze altijd nog het woordje “men”. Men doet maar wat.

Mensen waarvan je hun lijfspreuk bijna kunt invullen:
het leven is als een lekkere meid
die zelden neukt maar wel iedere dag schijt

Volk met een groot gehalte PVV - én, kun je daar tegenwoordig aan toevoegen, met een hoge graad van Trump-empathie.
Trump doet heel veel goed voor alle Amerikanen.
Als Wilders de baas was zou het volk NL ook zeer gezegend zijn.
Volk dat je toe zou willen roepen. gaat slapen, gij ontevredenen der aarde.

Dat ik me daar nu beweeg, is omdat ik een serieuze zorg met ze deel: de ophanden zijnde energietransitie. Er wordt daarover gediscussieerd, op een goeie manier naar mijn smaak, en daaraan heb ik enkele bijdragen geleverd, die ook hier op mijn blog zijn te vinden.

Er loopt daar nog wat ander volk rond: een paar linkse ettertjes. Nou ja, of ze links genoemd kunnen worden? Ik vergelijk ze met ouderlingen, en denk dan vooral aan hun calvinistische inborst.
Eentje noemt zich links - Groen Links.
Ik vind ze vooral antidemocratisch.
Als PVV-volk vervelend genoemd moet worden- wel, van mij mag je dan ook aan linksig volk denken.
Ze verstieren de discussie als echte trollen, ze gunnen hen, die met echte zorgen zitten en daarover met anderen van gedachte willen wisselen, geen rust - en eigenlijk zouden ze die mensen ook hun platform willen ontnemen.
Die Groen Linkse jongen zegt het ook openlijk: de PVV (en FvD) zijn antidemocratische partijen.
Ik vind het persoonlijk een doodzonde om een democratisch opererende burger - Wilders - en een democratisch opererende groep mensen - Wilders-kiezers - antidemocratisch te noemen. Dan ben je zelf bezig de democratie te ondermijnen.

Ik ben geen Wilders fan. Ik vind sommige van zijn gedragingen ronduit laakbaar, en ik heb daaraan ook uiting gegeven. Maar ik heb Wilders nooit beticht van antidemocratisch gedrag.
Sterker, ooit heb ik geschreven: als Wilders een gevaarlijke man zou zijn voor de democratie, dan moet Maxim Verhagen toch als eerste een groot gevaar voor de democratische kwaliteit van het staatsbestel NL worden genoemd ... dan een hele tijd niks, en dan, bijvoorbeeld, mogelijkerwijs, Wilders.
Wel heb ik over het algemeen negatief over Wilders geoordeeld en daarvan ook kond gedaan wanneer dat zo aan de orde kwam. Maar ik heb ook, in relativerende zin, positief over de Wilders-stemmers geschreven - beter gezegd: over de hypocrisie van de “bewuste” kiezer die zich zorgen meent te moeten maken om het stemgedrag van de ontevredenen.

Omdat ik mij nu in die hoek bevind waar zich ook behoorlijk wat kiezers van Wilders bevinden, lijkt het me niet onhandig om nog eens bij mezelf na te gaan hoe ik vandaag tegenover Wilders sta.

Wel, dat is voor geen millimeter veranderd. Ik vind een aantal van zijn gedragingen laakbaar, hij is geen gevaar voor de democratie, maar ... hij zal van z’n levensdagen mijn stem niet krijgen. Nooit!
Ik heb inmiddels drie fundamentele bezwaren tegen hem.

De eerste is al heel oud. In Vrij Nederland, ik meen 1998, stond een interview met een beginnend kamerlid. Begonnen als medewerker van Bolkestein, had hij op de kieslijst van de VVD een verkiesbare plek gekregen, en zo was hij in de bankjes terecht gekomen. Hij zei tegen VN: van links is nog nooit iets goeds gekomen. Was getekend: Geert Wilders.
Dat je dat op een verkiezingsbijeenkomst zegt, soit. Dat je dat in een debat met die vermaledijde Melkert zegt: ik kan het billijken, en wil het ook nog wel begrijpen. Maar in een interview, en dat ook nog met een serieus blad als VN, waarbij verwacht mag worden dat je laat zien dat je niet voor niks als beleidsmaker in het parlement zit - ik vond het ongehoord.
Ik vond het vooral ongehoord omdat het de grootste leugen is die over links is verteld, groter dan de leugen van Den Uyl en Duisenberg als potverteerders en puinschoppers. Het demonstreert een bedroevend laag niveau van algemene ontwikkeling door dit te zeggen, door te ontkennen wat het linkse gedachtengoed heeft betekent voor de waardering van de factor arbeid én de mensen die die arbeidsfactor invulden.
En ik wist op dat moment, en heb dat ook vastgelegd: dit is een gevaarlijke man.

Wilders heeft zijn stemmers veel dingen beloofd. Dan doen politici veelvuldig, dus dat is Wilders, die een raspoliticus is, niet kwalijk te nemen.
Maar toen kreeg hij de kans om het waar te maken. Hij werd door Maxime Verhagen als gedoger bij het kabinet Rutte I gehaald. (Alleen al daarom vind ik Verhagen en het CDA gevaarlijker als onbetrouwbare factor: herinner jezelf de behandeling die Ab Klink kreeg, en herinner jezelf het “at your service” van Camiel Eurlings.)
Wilders kreeg kansen om eindelijk te doen wat hij wilde doen voor de arme kiezer, de ontevreden NL-er. Zijn kiezer, die het o zo moeilijk had: in achterstandswijken tussen de moslims, onder een rechtsstaat die niet voor hem was ingericht.
Hij faalde niet, zoals zoveel politici die kansen krijgen.
Hij liep weg. Er is een naam voor dat weglopen: angsthazerij. Bang voor de verantwoordelijkheid.
Hij deed wat hij alle andere politici verweet: hij liet zijn kiezers in de kou staan.
O jawel, hij verzon zijn smoesje, zoals iedere politicus dat kan, en zijn smoesjes waren goed. Maar z’n praatjes deugden niet, zoals ze nooit gedeugd hebben.
Dat is mijn tweede fundamentele bezwaar tegen Wilders.

Mijn derde bezwaar is zijn omgaan met het recht en de rechtspraak.
Wilders is lid van de Tweede Kamer, dat wil zeggen: een lid van de wetgevende vergadering. Deze man heeft speciale verplichtingen tegenover de rechtsstaat. Als er iemand is die de rechtsstaat serieus moet nemen, moet eerbiedigen en beschermen tegen uitholling door loze en vooral oenige praat daarover, dan is het wel een kamerlid.
Wilders is daarin in alles de tegenpool geweest van wat een kamerlid hoort te zijn.
Hij was niet vies van loze en oenige praat over recht en rechtspraak, zoals dat gewoonlijk uit de volksmond komt. Hij had geen enkele eerbied voor het recht en haar rechtsprekers. En hij heeft die rechtsstaat ook niet beschermd, in ieder geval niet voor gelijkheid van allen die onder die rechtsstaat leven. Daarin, moet ik zeggen, is hij heel dicht bij de kwalificatie “een gevaar voor de democratie” gekomen.

Nee, Wilders zal nooit, maar dan ook nooit, mijn stem krijgen. Beter gezegd: ik doe altijd braaf mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Maar uitsluitend met één doel: om een tegenstem te bieden aan partijen als de PVV en in een poging om te verhinderen dat zulk soort politici in grote getale de kamer binnenmarcheren.

ons standpunt ... en nu: waar dan heen ... oh, waar toch heen

Er wordt wel gepraat over 1 of 1,5 graad, of over 3 of 4 meter stijging van respectievelijk temperatuur en zeespiegel in de blogosphere. Er worden allerlei grafiekjes rondgeslingerd. De situatie op Venus wordt er bijgehaald. Maar, essentiële vragen worden niet gesteld. Ondertussen is, in de woorden van climategate.nl, het schip Energietransitie uitgevaren.
Dat soort projecten heeft een grote mate van risicogevoeligheid. Niet vaak genoeg kan daar bij stilgestaan worden. En het spijt me zeer, ga maar onderzoek doen, maar bij overheidsprojecten is er weinig, heel weinig goed gegaan gelet op kosten, tijdstip van oplevering, en gerealiseerde opbrengst.
Ben ik daar bang voor bij dit project, de energietransitie? Ik zet nog maar eens de cruciale zorgen (ik tel er 8) op een rijtje. Oordeel zelf maar over wat ik zie als roekeloze onwil en gevaarlijk onvermogen.

NB De nu volgende tekst is op climategate verschenen onder dezelfde titel

CO2 als oorzaak van de verwachte extra opwarming
Ik schrijf “verwachte”. Er lijkt een correlatie te zijn tussen wisselingen in CO2-concentratie en temperatuurgemiddelden.
Opnieuw, ik schrijf “lijkt”. Het hangt er vanaf hoe lang je de periode neemt. Het hangt er ook vanaf hoe serieus je de datapunten neemt die geplot zijn in de figuur die die correlatie weergeeft: die data is voor het overgrote deel afgeleid van proxies op diverse momenten, in tijd en geografie op grote afstanden, dan wel ingevuld middels extrapoleren.
Daarbij is er sprake van een dispuut over de recente, meetbare ontwikkelingen: the pause, én de aangekondigde kleine ijstijd die zich niet gemanifesteerd heeft.
Over the pause wordt smalend gesproken onder de deniers, over de niet verschenen ijstijd wordt smalend gesproken door de alarmisten. Onder de alarmisten doet ook nog een merkwaardige “klimatologische constatering” de ronde: the pause is een teken dat zij - de alarmisten - des te meer gelijk hebben, terwijl de niet verschenen ijstijd een teken is dat de deniers er niks van begrijpen.
Hoe dan ook: de relatie tussen CO2 en temperatuur is niet eenduidig, en berust op correlatie waarvan de vraag is: de kip of het ei.
De vraag luidt dan ook: hebben we voldoende inzicht in de relatie tussen CO2 en gemiddelde wereldtemperatuur dat zulke ingrijpende maatregelen, als sommige regeringen voorstaan, zijn gerechtvaardigd?

het o zo gevoelige klimaat
Klimaatgevoeligheid wordt bestudeerd. Er is geconstateerd dat zich in het verleden klimaatwisselingen hebben voorgedaan.
Kun je dan iets zeggen over de toekomst? Dat moet onderzoek binnen die wetenschap Klimatologie uitwijzen.
Hier is iets vreemds aan de gang. Alles is gericht op CO2, als oorzaak, en alles is gericht op temperatuurwijziging, lees opwarming, als gevolg. Maar, je ziet in het verleden meerdere klimaatwijzigingen, niet altijd gepaard gaande met wijziging van CO2-concentratie.
Is er eigenlijk voorafgaand onderzoek gedaan naar de oorzaak van klimaatschommelingen in het verleden? Ik durf met zekerheid te beweren: Nee! Om twee redenen.
Ten eerste is het onmogelijk om over zo’n diep verleden andere uitspraken te doen dan zeer speculatieve - ik denk dat het woord hypothese hier ten onrechte gebruikt zou worden. Niet alleen falsificatie is onmogelijk, maar je kunt ook geen laboratoriumopzet bedenken die die onbekende gecompliceerde processen zou kunnen weerspiegelen.
Ten tweede zie ik vooral paniek om fenomenen die in het verleden de klimaatwisseling begeleidden, zoals zeespiegelwijziging en de af- en toename van ijs.
De vraag luidt dan ook: weten wij voldoende van klimaatgevoeligheid om te kunnen voorspellen dat de volgende ijstijd met 100.000 jaar is uitgesteld?

de geleerden hebben ons hier gebracht
Klimaatalarmisme past in het puinhoopdenken, zo in zwang sinds Pim Fortuyn.
De veronderstelde puinhoop waar wij het nu over hebben, de energievoorziening, is ons niet gebracht door onze politici. Andere landen vinden ook dat ze met zo’n puinhoop zitten.
Voor zover dat een puinhoop is (ik ben het daar nog lang niet mee eens) is die maar uit één hoek gekomen: die puinhoop is ons gebracht als begeleidend fenomeen bij de vooruitgang, die mogelijk werd gemaakt door de technologische ontwikkeling die mogelijk werd gemaakt door de wetenschap. (Voor de goede orde: ik ben blij met die vooruitgang, en ik ben vooral blij dat ik niet de puinhopen hoef te beleven die er daadwerkelijk geweest zouden zijn als die vooruitgang er niet was geweest.)
De wetenschap heeft dus niet opgelet, zou je kunnen zeggen. Ze was als de tovenaarsleerling die de dingen niet meer onder controle had.
Wetenschap is uiteraard een diffuus ding. De wetenschappers die die technologische ontwikkeling mogelijk hebben gemaakt, zijn dood. De nu levende wetenschappers hebben de resultaten van hun voorgangers tot puinhoop bestempeld.
De vraag luidt dan ook: hebben die dode wetenschappers niet goed opgelet of zijn de levende wetenschappers te voorbarig met hun conclusie?

de manmade climate change: de mens boven de natuur
Eén ding is duidelijk (voor de levende wetenschapper): de mens - wij dus, de levenden die op twee benen rondlopen - is de schuldige.
Er zit enige arrogantie in deze redenering. De mens is onderdeel van de natuur. De mens heeft, evenals dieren en planten, zijn eigen rol in de biotoop. De uitwisseling tussen de mens en andere natuurlijke fenomenen is geen andere, wordt niet anders bepaald of bestuurd, dan die tussen bijv. bomen en de natuur.
Dus wij kunnen de natuur niet kapot maken. Als het klimaat verandert als gevolg van onze aanwezigheid - en dat is niet ondenkbaar gezien onze numerieke aanwezigheid - is dat een volkomen natuurlijke zaak. Wij hoeven ons daaraan niet schuldig te voelen.

The origins of warmism lie in a cocktail of ideas which includes anti-industrial nature worship, post-colonial guilt, a post-Enlightenment belief in scientists as a new priesthood of the truth, a hatred of population growth, a revulsion against the widespread increase in wealth and a belief in world government. It involves a fondness for predicting that energy supplies won’t last much longer (as early as 1909, the US National Conservation Commission reported to Congress that America’s natural gas would be gone in 25 years and its oil by the middle of the century), protest movements which involve dressing up and disappearing into woods […] and a dislike of the human race (The Club of Rome’s work Mankind at the Turning-Point said: “The world has cancer and the cancer is man.”).

Een citaat van een journalist, dit keer eentje die niet gecharmeerd is van alarmisme: Charles Moore in zijn bespreking van het boek The Age of Global Warming van Rupert Darwall.

Iemand zei tegen me: misschien dat, nu God verdwenen is uit ons leven - en daarmee de zondeval! - dat ons reptielenbrein een nieuwe inwendige stem nodig heeft - een soort plaatsvervangend atavisme - zodat we ons ervan bewust blijven dat we nietig staan tegenover de wereld en het uitspansel boven ons - en opdat we weten dat als Moeder Natuur zichtbaar lijdt, dat dat dan onze schuld is!
Ofwel, naar het Gereformeerde Formulier om het Heilig Avondmaal te houden: een iegelijk onderzoeke zijn consciëntie aldus of hij zich met deze, hierboven bedoelde ondeugden besmet weet, en zich dus bezwaard moet voelen met this cocktail of guilty-ideas - the world has cancer and the cancer is man.
De vraag luidt dan ook: moeten wij, fatsoenlijk levende mensen, gestraft worden vanwege schuldgevoelens die de alarmist community geïnternaliseerd heeft?

Believe in the Devil, I say, and we’ll go on believing in him unless we get better reasons than we’ve got for not believing in him. That’s science!

Kurt Vonnegut, ARMAGEDDON IN RETROSPECT

kan de mens dit keer weten wat hij doet
De mens, dat is: de levende have aan wetenschappers. Weten zij nu wel waar ze het over hebben. Weten ze wat ze doen. Hebben ze alle consequenties op een rijtje.
Laat mij ook een voorspelling doen: het antwoord is nee.
Daar heb ik geen modellen voor nodig, daar hoef ik niet voor te extrapoleren, daar hoef ik zelfs niet voor na te meten. Ik kan het rechtstreeks bij de alarmisten halen.
De Club van Rome: The world has cancer and the cancer is man! Of, volgens Rosanne Hertzberger in NRC: “Vervuiling, uitsterving en grootschalige disruptie zijn de regel, niet de uitzondering bij menselijke activiteit. Hoofdverdachte bij globale verschijnselen die de afgelopen eeuw plotseling optraden is altijd als eerste de mens.”
Ik kan ook naar onze (nabije) buren kijken, Denemarken en Duitsland.
In Duitsland hebben de gezagsdragers de buik vol van wind- en zonne-energie. In Denemarken hebben ze hun buik vol van al die windturbines.
De vraag luidt dan ook: kunnen wij de wetenschap dit keer vertrouwen dat ze onze vooruitgang zonder mankeren op het juiste spoor zet?

de well informed alarmist people tegenover de well informed deniers
Ik herken enkele categorieën in de mensen die bewogen worden door de klimaatproblematiek. De deskundige alarmisten tegenover de deskundige deniers. Veel informed people tegenover veel informed people.
Ik constateer dat het aantal goed geïnformeerde deniers behoorlijk groot is. De database van DESMOG en de non peer review base van Skeptical Science zit boordevol. Te vol ook om de 97% consensus van de IPCC te verklaren.
Ik heb nogal wat van die deniers geraadpleegd. Geleerden van naam en faam, Nobel-laureaten, Politici, Schrijvers, Journalisten - de één met wat meer gezag sprekend dan de ander. Ik heb daar niet de indruk aan overgehouden dat ze allemaal uit hun nek kletsen. Sterker, ik heb niet de indruk dat ze in redelijkheid onderdoen voor de alarmisten.
De vraag luidt dan ook: wordt het niet tijd dat we even pas op de plaats maken, dat we die tegenovergestelde meningen bij elkaar roepen, en dat daar onder objectieve leiding gewerkt wordt aan een gezamenlijk gedragen actieplan?

kan dat: pas op de plaats
Het is 1953. Een ramp treft Zuid Nederland onbarmhartig. Als door een wonder blijf ik gespaard.
Daar wordt een deltaplan opgesteld. Dijkverhoging, sluiting van gevaarlijke zeegaten, en betere alarmsystemen. De uitvoering heeft nogal wat voeten in de aarde. Maar, het werk vordert gestaag.
Dan moet, als sluitstuk, de Oosterschelde gesloten worden. De Zeeuwen, dat deel van mijn familie dat daar nog woont, zijn blij. Maar er komt discussie: wat een zonde van het onderwaterklimaat. Een beroepsgroep wordt boos: de vissers. Discussies en oponthoud. Mijn familie is er niet blij mee.
Er wordt iets vernuftigs gevonden: een afsluitbare stormvloedkering. Iedereen gaat er na veel discussie achter staan. Het werk is een kleine twee jaar stilgelegd geweest (juli 1974 tot april 1976)
De Oosterscheldekering wordt opgeleverd oktober 1986. Ruim 33 jaar na De Ramp zijn de Deltawerken voltooid.
Ze willen nu binnen een decennium de kolencentrales sluiten. Kan daar misschien nog even over nagedacht worden?
De vraag luidt dan ook: kan het schip Energietransitie even voor anker gaan, om de resultaten van wind- en zonne-energie te evalueren, en het sluiten van kolencentrales aan te houden tegen recente gegevens over groene energie, om waar nodig de koers bij te stellen?

de gereformeerde ouderling, de vervolger van ketters
Op climategate lopen een paar alarmistische zeloten rond (en los). Laat ik hier hun alter ego’s opvoeren: Alva en Saulus van Tarsus: er mag geen misverstand over bestaan wat voor soort ik voor ogen heb. Er kan geen mening verschijnen of die twee, Alva en Saulus springen er bovenop. Beide hebben een verschillende manier van benaderen.

Alva doet het op deze manier.
- begrijp jij de dingen wel? NEE! KNAL!
- heb jij dat zelf verzonnen? JA!! HOUW!!
- kun jij niet logisch denken? NEE!!! BHAAM!!!
Er kan geen mening voor het luikje komen of het zwaard wordt getrokken.

Paulus - ik doel hier op de Saulus die Paulus werd, niet zozeer vervolger van zondaren, maar brenger van zeer moralistische boodschappen, ook vol van zonde - doet dat iets anders: die preekt.
- weet jij wel dat het niet netjes is om zo te reageren?
- weet jij wel dat je met de verkeerde mensen omgaat?
- weet jij wel dat dat je niet wandelt in het Licht?
Er kan geen mening voor het luikje komen of het evangelie van Scientists as the Priesthood of the Truth, De Wetenschap die God is, wordt tevoorschijn gehaald, en zij die zich daaraan niet houden gaan in de ban. Maar worden bij volharding in hun ongeloof wel blijvend bediend met de apostolische vermaningen.

Wat is daar aan de hand? Die zeloten hebben geen enkel belang in de discussie. De onderhavige post is niet hun geloof. De betreffende auteur hebben ze niet als hun dominee verkozen. De meningen die daarop geuit worden zijn niet hun meningen. Dus je zou zeggen, schouders ophalen en naar je eigen kerk gaan.
Maar nee, het lijkt wel alsof je niet anders mag denken dan volgens het alarmistenWoord, en dat nuancering of ontkenning daarvan òf met het zwaard gestraft moet worden òf met de brandstapel, en anders wel met levenslange verbanning van de fora. Een stormvloedkering voor een regenbuitje aan onwelgevallige meningen.
Zou er gevaar schuilen in die discussie? Is het denkbaar dat de alarmisten het er benauwd van krijgen? Dat ze voelen: nog even, en onze geloofwaardigheid is weg?
En waar halen Alva en Paulus dat vandaan? Wordt dat gesubsidieerd en beloond? Krijgen ze daar het ene kwartaal een dinerbon voor, om het andere kwartaal gratis de dan actuele musical te mogen bezoeken? Wellicht één keer per jaar een snoepreisje op kosten van ... ja, van wie eigenlijk?
De vraag luidt dan ook: wat is de functie van de klimaatouderlingen in dit spel, wie heeft dat georganiseerd, wie financiert dat?

NB
Dit is de vierde van een aantal impressies van wat zich in die climate wars afspeelt.
Voor de volgende impressie zie: Eqilibrium Climate Sensitivity

I've read the science

Op climategate.nl wordt uitgebreid gediscussieerd over klimaatgevoeligheid. Tussen Bijkerk, een lid van het team van climategate, en Guido van der Werf, klimatoloog en hoogleraar aan de VU op dat terrein. Ik heb daar een bescheiden bijdrage aan geleverd. Klimaatgevoeligheid roept nogal wat vragen bij mij op. Die vragen heb ik benoemd.
De nu volgende tekst is, met een iets andere inleiding, op climategate verschenen onder de titel de assertiviteit van het klimaat
Mijn vragen zijn van dien aard dat je mij van de AA mag noemen: ik ben AntiAlarmist.

Klimaatgevoeligheid, of climate sensitivity (vanwege het hanteren van Angelsaksische bronnen zullen ook de Engelse termen opduiken) - wat is dat eigenlijk. Toen ik een post van Van der Werf daarover onder ogen kreeg heb ik me daarbij eigenlijk niks afgevraagd. Ik was gelijk gefascineerd door de techniek.
Mensen met astma of artritis hebben graag een stabiel klimaat, mensen met depressies hebben graag een omgeving met veel zon, zeilers willen graag wind en recreatiefietsers hebben liever niet altijd tegenwind. En de boeren hier in mijn omgeving willen graag veel en vaak regen.
Windkracht, bewolking en neerslag hebben we het dan over.
Maar met klimaatgevoeligheid wordt hier niet aan die mensen gedacht die belang hebben, voor hun gezondheid of voor hun humeur, aan plezierige omstandigheden. Nee, hier spreken we van de gevoeligheid van het klimaat zelf.
Eén element heb ik dan nog niet genoemd: temperatuur.
Dat is het element dat Van der Werf in zijn post noemt: “Deze [de klimaatgevoeligheid] geeft aan hoe gevoelig de mondiaal gemiddelde temperatuur is voor een verandering in forcering.” Dus terwijl het klimaat (minstens) 4 ijkpunten heeft, wordt hier temperatuur genomen als de maatstaf voor de gevoeligheid van het klimaat.

Wat is dat nou precies: klimaatgevoeligheid. Wiki wil dan nog wel eens helpen. Wiki NL is niet zo uitgebreid, maar de omschrijving begint wel met een rare zin: “Meestal wordt de term klimaatgevoeligheid gebruikt wanneer men spreekt over stralingsforcering door een hogere CO2-concentratie,” Dat kan natuurlijk niet het begin zijn van een omschrijving, laat staan van de definitie van (een deel van) het kenobject van wetenschap. De Engelse wiki begint met een fatsoenlijke definitie, waarin wat mij betreft één tekortkoming: de invloed van CO2 wordt als vaststaand geponeerd. Volgens mij is dat één van de grote discussiepunten. Vervolgens komt onmiddellijk daarna een soortgelijke observatie als in de wiki NL: “Although climate sensitivity is usually used in the context of radiative forcing by carbon dioxide (CO2), it is thought of as a general property.”
Volgens mij moet de drive om klimaatgevoeligheid te onderzoeken liggen in de in het verleden waargenomen klimaatschommelingen, en moet het doel zijn de oorzaken van die schommelingen op te sporen. En als één van die “gekende“ schommelingen veroorzaakt zou worden door variaties in de omvang van CO2, en als dat robuuste kennis is, dan zou dat niet aangeduid moeten worden met “usually used”.
Ik vind het een regelrechte lacune dat ik in de literatuur die ik gelezen heb ... ik bedoel nu de dagelijkse literatuur, de “usual use”; ik begrijp dat ik in de universiteitsbibliotheek uitgebreider informatie kan vinden ... dus in de publieke omgeving alleen CO2 genoemd wordt, en als boosdoener wordt beschouwd, en alleen de invloed op de temperatuur.

Gelukkig heeft de Engelse wikischrijver veel zelfvertrouwen, want over die schommelingen schrijft hij: “climate sensitivity depends on the initial climate state, but potentially can be accurately inferred from precise palaeoclimate data”. Tweemaal fout. Als er climate sensitivity is als natuurkundig fenomeen dan hangt dat niet af van een initiële status.
Belangrijker disinformatie: “precise palaeoclimate data”. We betreden dan het terrein van de paleoklimatologie. Daarvan zegt wiki NL “De informatie die uit al deze proxygegevens wordt gehaald over het vroegere klimaat kan worden gebruikt om klimaatmodellen op te stellen. Men kan dan op deze manier proberen na te gaan of klimaatveranderingen tijdens het Holoceen, en met name gedurende de laatste ± 100 jaar een natuurlijke oorzaak hebben of te wijten zouden kunnen zijn aan menselijke invloeden.” Ik geloof niet dat ik ooit een slechtere omschrijving heb gevonden van het object van een wetenschap.

NB er wordt vaak een beroep gedaan op wiki. Dat is begrijpelijk voor leken, en ook redelijk hanteerbaar voor een eerste survey. Maar de vakgeleerden doen het ook, en het gebruik van wiki wordt tijdens de academische studie gepropageerd. Wel, de wikiartikelen over het klimaat zijn op z’n zachtst gezegd zeer gekleurd, en helemaal gericht op climate change door CO2. Het ligt in mijn bedoeling om ook daar een post aan te wijden.

Proxydata dus. Het woord zegt precies wat het is: over de toestand van het klimaat in een gegeven periode weten we niks, we leiden het af uit de resultaten van sporenonderzoek.
Ten eerste is die palaeoclimate data niet overvloedig aanwezig. Daar zitten hiaten in, wat betreft jaartelling, en wat betreft geografische spreiding. En, hoe minder proxy, des te meer interpretatie.
De vondsten worden gesorteerd met behulp van een dateringsmethode. Dat levert een kleine reeks op van historische waardes, waarbij de tussenliggende cijfers vervolgens op basis van hypotheses worden ingevuld. Dat invullen gebeurt met behulp van modellen.
Let wel wat hier staat: modellen om het gedrag van het klimaat te voorspellen worden dus gevoed met equations en datareeksen die uit modellen komen!

NB Ik heb grote moeite met de wijze van gebruik van modellen voor wetenschappelijke doeleinden - en stevige kritiek op de settled-verklaring van de wetenschap Klimatologie op basis van het spelen met die modellen. Maar ook dat is iets voor een andere post.

Dan komt de grote vraag: als je zo’n reeks data hebt, en je ziet schommelingen, kun je dan ook in het verleden kijken om de oorzaak vast te stellen?
Ik stel vast dat wetenschappelijk denken hier rechtstreeks vervangen is door doemdenken. Eén van die sporen is het verdwijnen en weer terugkomen van de massa ijs. Eén van die sporen is dat de zeespiegel schommelt. Als dat nu sporen zijn die duiden op klimaatwisseling, dan is het toch onwetenschappelijk om een verwachting van een volgende zeespiegelwijziging, of veranderingen in de massa ijs als een noodsituatie te bestempelen, waar de mens hoognodig wat aan moet doen.
Ik heb daarmee naar mijn mening de vraag beantwoord: het denken wordt beheerst door doemdenken omdat er geen antwoord is.

Als je op die manier wetenschap bedrijft, moet je nog een vraag beantwoord hebben, of in ieder geval aan het begin van je queeste proberen te beantwoorden: is het klimaat een cybernetisch systeem? Volgens mij is die vraag niet beantwoord. Er is wel natuurkunde waarop het gedrag van het klimaat geïnterpreteerd kan worden, maar er zijn geen meteorologische wetten gedefinieerd. Er is geen zicht op de onderlinge verhouding tussen de ijkpunten bij een primaire wijziging in één daarvan.
Ik begon met het opnoemen van enkele factoren die het klimaat bepalen: het voortdurende gedrag van temperatuur, wind, neerslag, bewolking (atmosferische druk hoort daar ook bij). Uit alles wat ik lees blijkt dat er (voornamelijk, in ieder geval in de publieke ruimte) naar temperatuur gekeken wordt. Als het klimaat een cybernetisch systeem is dan mag je verwachten dat de numerieke wijziging in één factor leidt tot een numerieke wijziging in een andere factor. Ik zou bij mijn speurtocht graag ontdekt hebben dat daaraan aandacht geschonken zou worden. Er wordt wel iets geroepen over de hoeveelheid en kracht van orkanen, maar dat blijkt allemaal gebakken lucht.

Nogmaals: is het klimaat een cybernetisch systeem?
Stel JA. Dan hoeven we ons geen zorgen te maken. Dan zal de geleidelijke toename van CO2 naar een hoger plafond opgevangen worden door dat systeem. CO2 is, klimatologisch gesproken, geen giftige stof. Het klimaat heeft wel voor hetere vuren gestaan. De inslag van een meteoriet in Mexico, de Chicxulubkrater. De uitbarsting van de Tambora in 1815, nog geen 70 jaar later gevolgd door de uitbarsting van de Krakatau (1883) Ruim veertig jaar na de Tambora noemde iemand dat gebied een gordel van smaragd, en die naam heeft het altijd behouden, ook vlak na 1883.
Stel NEE: dan kunnen we ons uiteraard zorgen maken. Van der Werf mag met recht en reden vanuit zijn wetenschappelijke werk ongerust zijn. Maar met evenveel recht en reden mag ik dan vertrouwen op een normale voortzetting van de gang van zaken, zoals de historie van de aarde die al tig jaar laat zien: wat er op de aarde ook gebeurt, aan natuurlijke catastrofes en aan leefgedrag van de de biotoop bepalende soorten: de wereld is gewoon zijn rondjes blijven draaien.
Persoonlijk ben ik van mening dat wij te nietig zijn om desastreus te kunnen optreden.

Ik schreef: een geleidelijke toename.
Hiermee komen we op twee begrippen die in deze materie ook een rol spelen. Bij de klimaatgevoeligheid wordt onderscheid gemaakt tussen evenwichtsgevoeligheid, en overgangsgevoeligheid.
De overgangsgevoeligheid wordt experimenteel gemeten door een langzame stijging van de concentratie van broeikasgassen in te voeren.
De evenwichtsgevoeligheid wordt experimenteel gemeten, door de concentratie aan broeikasgassen ineens te verdubbelen, dat als evenwicht te benoemen, en dan te kijken naar de temperatuurverhoging.
Daaraan kun je zien dat het onhandige begrippen zijn. En dat de klimaatwetenschap gefixeerd is op - zo niet geobsedeerd door - CO2 waarbij de kennis van oorzaak en gevolg voor gegarandeerd wordt aangenomen.

Evenwichtsgevoeligheid vraagt: is climate change denkbaar terwijl andere systemen in rust zijn. De toestand die hier geschilderd wordt - CO2-verdubbeling - is geen evenwichtstoestand. Er is iets gebeurd, CO2-toename, wat het klimaat aan het schommelen brengt. Het CO2-woelen mag dan misschien als beëindigd beschouwd worden, het aanpassen gaat nog even door. Iets als onderzoek naar een “vertragingsfactor” zou het kenobject aanmerkelijk verhelderen.
Stel, je vindt evenwichtsgevoeligheid terwijl er in de buitenwereld niets is gebeurd. Onzinnige veronderstelling - dat wordt uiteraard niet in een model gestopt, waarmee je climate change wilt verklaren.
Overgangsgevoeligheid is daarmee ook een loos begrip geworden. Beweging in een systeem kan er maar op twee manieren komen: vanuit het systeem zelf - de endogene factor, dat zou dan een perpetuum mobile veronderstellen - of vanuit een ander systeem - de exogene factor. In het laatste geval spreken we gewoon van klimaatgevoeligheid.

Dus klimatologie lijkt me de aangewezen wetenschap om wijzigingen in het klimaat te registreren, de herkomst daarvan te onderzoeken, en daarbij zaken als verhouding tussen kracht van de oorzaak en omvang van het gevolg of de vertraging tussen oorzaak en gevolg te onderzoeken.
Volgens mij is daar een boel werk te verzetten.
Een hint. Mag ik opmerken dat klimaatverandering ook weer repercussies heeft voor de exogene factor. The alarmist movement is daar wel de allerbeste illustratie van.

Er zijn nog twee elementen die bij klimaatgevoeligheid een rol spelen: forcings en feedbacks.
Forcings zijn de elementen die het klimaat beïnvloeden, bijv. schommelingen in de activiteit van de zon. Er zijn ook gedachte forcings: de uitstoot door de menselijke activiteit van CO2. Ik herhaal: nog te bewijzen. Ook hier geldt: alhoewel er meerdere forcings zijn wordt in de publieke ruimte de nadruk geheel gelegd op CO2.
Feedback binnen het klimaatsysteem betekent: een forcing doet zijn invloed gelden, het systeem reageert daarop. Er wordt daarbij onderscheid gemaakt tussen positieve en negatieve feedback. Persoonlijk heb ik bezwaar tegen die termen. Het feit dat iets plust of iets mint op meetwaarden zegt niets over het karakter daarvan. Als er een feedback is die mint op de temperatuur dan is het klimaat dus in staat tot een positieve correctie.
Ik zie her en der ook nog dat ze opgeteld worden bij elkaar, en tot één parameter worden gemaakt (dan heb je uiteraard plus en min nodig). Dat is cybernetisch én modelmatig gesproken een doodzonde.
Uit wat ik lees, en uit bijv. de discussies tussen Van der Werf en Bijkerk kan ik niet afleiden dat er veel zekerheid bestaat over die feedback

Dat zijn nogal wat vraagtekens die ik hier opsom. Mag ik dat doen. Je zou kunnen zeggen, de vraagtekens zijn meer kennistheoretisch, bijna filosofisch.
Lawrence M. Kraus, een groot fysicus, heeft zich categorisch tegen de invloed van filosofie op wetenschap gekeerd - filosofen stellen wetenschappelijk gesproken niets voor en moeten zich niet met wetenschap bemoeien. De filosoof Massimo Pigliucci heeft die handschoen opgepakt en dat commentaar van een behoorlijk weerwoord voorzien. Het is uiteraard een onoplosbare kwestie.

Wel, als de huisfilosoof van klimaatverandering.nl, G.J. Smeets, op basis van de kennistheorie mag zeggen “iedereen met zijn eigen waardestelsel is opgezadeld met de klimatologische constatering dat het klimaat ongekend snel verandert door ons toedoen” dan kan ik met meer reden, en meer recht, deze vraagtekens plaatsen.
Smeets gaf ook aan geen zicht op de materie te hebben, als hij een door mij gemaakte vergelijking tussen economische modellen en klimaatmodellen becommentarieert:” Het voordeel van klimaatmodellen is dat ze uitgaan van basale natuurkunde”. Dat is minder dan een halve waarheid: er wordt basale natuurkunde toegepast. Belangrijke uitgangspunten van de modellen vind je in de meteorologische equations. En dat is geen robuuste kennis.

Mogen journalisten er over meepraten? Natuurlijk, behalve dan dat een journalist die er positief over schrijft omarmd wordt, en niet gevraagd wordt naar zijn antecedenten, laat staan peer reviews, terwijl negatieve berichtgeving als tendentieus wordt afgedaan.
Hier is een voorbeeld van een “positieve” journalist. Het is Sam Parry, van consortiumnews.com, een internetmedium en een journalist die ik hoog heb zitten. Nadat hij over de “crisis” waarin wij verkeren gezegd heeft “I have kids. I’d like to have a greater sense of hope. But I’ve read the science.” vervolgt hij:
“Human civilization’s inability to seriously confront this crisis is akin to knowing that a giant meteor is on a collision course with Earth in 50 to 100 years and doing nothing about it, besides questioning the mathematics that charts the trajectory of the meteor.”
Het roept bij mij enkele vragen op:
- als hij de science heeft gelezen, waarom heeft hij dan, zoals ik, niet de behoefte gevoeld om vraagtekens te zetten (en de man is gewend grote vraagtekens met rood potlood te zetten bij iedere bewering die uit de mond van een autoriteit komt)
- zijn vergelijking met die meteoriet: wel, we hebben ervaring met meteorieten - ze zijn catastrofaal en je kan er niks tegen beginnen, terwijl we ook ervaring hebben met het klimaat - er hebben catastrofale gebeurtenissen plaats gevonden, maar het klimaat heeft er niet onder geleden

Van der Werf heeft mij zelf geïnspireerd tot die vraagtekens. In zijn post zegt hij: “Om te claimen dat overgangs-klimaatgevoeligheid onder de 1 graad ligt moet je je in mijn ogen in heel vreemde bochten wringen. Dan schuif je alle bekende kennis opzij en vertrouw je op ongefundeerde hoop. Ik zou willen dat ik dat kon.” Daarbij drukt hij naar mijn smaak een iets andere onzekerheid uit, een zwaardere, dan opgelost kan worden met de standaarddeviatie. Ik heb Van der Werf daarnaar gevraagd: wat is de aard van jouw onzekerheid. hoe groot moet ik die inschatten? Ik heb (nog) geen antwoord gekregen.

NB
Dit is de derde van een aantal impressies van wat zich in die climate wars afspeelt.
Voor de volgende impressie zie: ons standpunt ... en nu: waar dan heen ... oh, waar toch heen

schuiven met inzicht

Guido van der Werf is hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, onderwerp koppelingen tussen het klimaat en de koolstofcyclus. Hij heeft op Climategate een post gezet over zijn inzichten. Hij heeft daarmee de openbare ruimte opgezocht, en nog wel een “vijandige” ruimte. Dat vind ik een goeie zaak, en ik heb hem dan ook een like gegeven.
Zijn post roept wel vragen bij mij op.

Hij zegt: “Moraal van het verhaal? Om te claimen dat overgangs-klimaatgevoeligheid onder de 1 graad ligt moet je je in mijn ogen in heel vreemde bochten wringen. Dan schuif je alle bekende kennis opzij en vertrouw je op ongefundeerde hoop. Ik zou willen dat ik dat kon.”
Ik vervang het woord kennis in deze frase nu even door inzicht: metingen die gedaan zijn, correlaties die meer of minder sterk aan de oppervlakte kwamen, dat tot inzicht leidde. Kennis van de zwaartekracht is toch iets anders dan inzicht in de positieve feedback - die ook wel eens negatief zou kunnen zijn.
Goed, om iets anders te claimen (dan Guido in deze post beweert) moet er inzicht opzij geschoven worden.
Dat lijkt me logisch, en er is ook niks tegen om dat vast te stellen.

De vraag is, wordt er niet altijd inzicht opzij geschoven.

Er is één duidelijk signaal: de inzichten van Crockford zijn, zo niet opzij geschoven, dan toch in ieder geval niet bevraagd.

Maar er is meer.
Er is het blog / de site - dingen waar de wetenschappers zo’n last van zeggen te hebben - SKEPTICAL SCIENCE.
Dat heeft een page: peer reviewed climate papers by climate skeptics. De bedoeling van die pagina is om de inzichten van de sceptici af te meten aan de aanwezigheid van peer reviews.
Daar staan maar liefst 121 personen gemeld die het ontbreekt aan voldoende peer-review.
Onder die 121 personen zijn er behoorlijk wat wetenschappers. Wetenschappers en andere personen met inzicht, die door niet-wetenschappers - het blog is een liefhebbersblog - verdacht gemaakt worden met het teken “no peer review”.

Dan is er het blog / de site DESMOG. Opnieuw, dat is een blog van liefhebbers - een directeur van een PR bureau. Ik weet niet of jullie wel eens te maken hebben gehad met de directeur van een PR bureau; ik wel, ze worden ook wel spinners genoemd - ook wel verspreiders van disinformatie.
Dat heeft een afdeling climate disinformation database.
Op die afdeling is een lijst opgenomen van personen die iets te berde hebben gebracht op klimaatgebied. Dat zijn welgeteld 342 personen. Ik kan de samenstelling niet precies beoordelen maar er staan illustere figuren bij, naast Trump bedienden als Devos en Pruitt.
In ieder geval: een behoorlijk aantal personen met inzicht.
De naam DISINFORMATION DATABASE bedoelt te zeggen dat hier personen zijn verzameld die disinformatie verspreiden. Wel, ik heb al behoorlijk wat namen gezien van mensen die inzicht (proberen te) verspreiden, waarvan ik niet zou denken dat dat disinformatie is. Ik weet heel erg zeker dat Jim Hoggan niet kan beoordelen of hier sprake is van disinformatie.

De hamvraag is dus, voor iedereen in het algemeen, maar hier voor Guido van der Werf in het bizonder: moet jij nog inzicht opzij schuiven, of heb je al inzicht opzij geschoven?

NB
Dit is een speldeprikje, uitgedeeld tijdens het "bestuderen" van het wel en wee van de climate wars.
Voor het volgende speldeprikje zie: claims in desperate want of evidence

het zekere weten

Iedereen die van de ene kant naar de andere kant kijkt denkt wel eens een keer: wat heeft die andere kant toch een vreemde bedgenote.
Dat overkwam mij vanmorgen bij het blog Klimaatverandering van Bart Verheggen.
Ik zag dat G.J. Smeets daar een stuk heeft gepubliceerd, als filosoof denk ik.

Dat begint met een verhandeling over Hume en Popper.

Dan worden drie relaties centraal gesteld, coherentieve feiten genaamd:
- de Ander verschijnt
- er is aan alles een begin en een einde
- de wederkerigheid mens/habitat die van de mens respect voor de natuur vraagt (dit moet iets zijn van het cogito-ergo-sum-type: de mens die buiten de natuur staat - op een voetstuk of zo)

En dan komt de uitsmijter: “iedereen met zijn eigen waardestelsel is opgezadeld met de klimatologische constatering dat het klimaat ongekend snel verandert door ons toedoen”
Zoals de gelovige is opgezadeld met de door God ingeblazen revelatie dat Hij, JHWH, bestaat.

En, inderdaad, de mens op een voetstuk.

Ik denk dat Smeets een vreemde bedgenoot is voor klimaatverandering.nl. Tenzij Verheggen van zichzelf weet - en dat ons niet laat weten - dat zijn zekerheid gevoed wordt door het geloof.
Ik weet zeker dat Smeets hier vreemde bedgenoten heeft in de personen van Hume en Popper.
Want, als er één ding was waar Hume en Popper een gruwelijke hekel aan hadden was het deze uitspraak van de apostel Paulus wel: het geloof nu is de zekerheid der dingen die men hoopt, en het bewijs der dingen die men niet ziet.

NB
Dit is een speldeprikje, uitgedeeld tijdens het "bestuderen" van het wel en wee van de climate wars.
Voor het volgende speldeprikje zie: schuiven met inzicht

mankind stumbles from blunder to blunder

Trump kwam met de mededeling dat hij wilde gaan boren voor de kusten van Amerika (USA hoop ik) en we zijn allemaal geschrokken of kwaad geworden, en in ieder geval verontrust. Ik zeker wel.
Maar laten we er nu eens een tweede gedachte aan wijden.

Is wat de IPCC bestuurders willen - een transitie van kolen naar andere bronnen, m.n. wind en zon doen, minder verontrustend dan wat Trump wil?
Wel, daar zitten nog een boel haken en ogen aan. Eén ding is zeker. Zonne-energie, windenergie, nog duurzamere bronnen, noem maar op, die gaan ook ellende met zich meebrengen. We denken wel van niet. Ze zeggen wel van niet. Maar dat is bij iedere technologische ontwikkeling zo geweest.
Minimaal: ga het maar vragen bij de bewoners van de huizen aan de dijk bij Urk. Of: kom maar vragen bij mij hoeveel mijn huis nog waard is, als ze onder aan mijn heuvel wat vierkante kilometers zonnepanelen gaan dumpen.
Maar er komen natuurlijk meer ongenoegens. Jammer alleen, dat we dat pas na enkele decennia, of misschien wel een eeuw gaan ervaren. Ik mag hopen dat ze erover nagedacht hebben wat voor andere effecten die zonnepanelen en windmolens hebben. Dat hebben ze ook niet gedaan toen de eerste spoorlijn aangelegd werd. En Ford en Den Uyl hebben ook niet gedacht aan wat een auto voor de burgerman allemaal met zich mee zou brengen; sterker, er was niemand die ze daarnaar vroeg!
Wat dat betreft zie ik geen enkel verschil tussen een IPCC-bestuurder en een NAM-bestuurder van zo’n 70 jaar geleden toen die het aardgas ontdekte. Ze zeggen allebei: nu hebben we een prachtige bron van energie aangeboord, wij weten wat we doen, gaat U maar rustig slapen.

Zo terug naar Trump. Maar eerst de benuttingsfactor.
Er is een formule bedacht om te bepalen of een energiebron efficiënt is: de ERoEI. Energy Return on Energy Investment. een simpel quotiënt: de energie die opgewekt wordt gedeeld door de energie die je in de energieopwekker stopt om tot opwekking te komen + de energie die gestopt is in de materialen om die opwekker te realiseren + de energie die benodigd was om die energie daarin te stoppen etc. etc. Een simpel quotiënt, jazeker, maar het is nog niet ingevuld - de vraagstelling is simpel, maar de oplossing is heel erg complex.
Maar, als denkexperiment heel goed te gebruiken.
Nou ja, niet zozeer een denkexperiment, maar wel een zorg van velen: met de benuttingsfactoren van wind- en zonne-energie schijnt het beroerd gesteld te zijn. (Er is gerekend zonder dat er fatsoenlijk te rekenen viel, maar dat is inherent aan het gesol en geklungel met veel van die modellen.)

Trump dus.
De mensen in Florida en California zijn boos (die in Florida niet meer boos, maar nog niet iedereen is gerust op een goeie afloop, de kust is langer dan dat Mar-a-Lago breed is). En ze, en wij, ik in ieder geval, denken allemaal aan de Golf van Mexico. of aan de kust van Alaska. Zichtbare vervuiling en ontreddering.
Maar, die vervuiling kan opgeruimd worden en die ontreddering kan opgelost worden. Noch over Prince William Sound, noch over Bligh Reef lees ik heden ten dage alarmerende berichten. Wat er allemaal betaald is aan wie en door wie, weet ik niet, maar het heeft de prijs van benzine niet zodanig beïnvloed dat we geen auto meer kunnen rijden. Ook zijn andere pleziertjes die afhankelijk zijn van benzine (of andere vormen van energie) zoals de vliegvakantie niet onbetaalbaar geworden. Ik denk dat dat economisch ook klopt. Voor zover die rommel opgeruimd en opgelost moest worden kostte dat geld - en dat geld heeft gerold, alle kanten uit.

Die benuttingsfactor, de ERoEI is dus moeilijk vast te stellen, maar, hoe dan ook, de kosten van het oplossen van de problemen zoals in Alaska of de Golf van Mexico zijn daarin opgenomen. En daar ligt de hamvraag: als nu blijkt - en ik durf er eigenlijk mijn hand wel voor in het vuur te steken dat dat zal blijken - dat genoemde olierampen en ander onheil de benuttingsfactor van aardolie niet zodanig heeft aangetast dat die nog steeds positief vergelijkbaar is met die van andere bronnen, kunnen we Trump dan nog wel onbehoorlijk bestuur verwijten?

Nou ja, ik durf er mijn hand wel voor in het vuur te steken ... uh ... zolang tenminste niemand vraagt naar de werkelijke prijs van een liter olie afkomstig uit het Midden Oosten. Over onbehoorlijk bestuur van Trump gesproken: het verplaatsen van de Amerikaanse ambassade naar Jeruzalem geeft daarbij niet veel hoop.

NB
Dit is een speldeprikje, uitgedeeld tijdens het "bestuderen" van het wel en wee van de climate wars.
Voor het volgende speldeprikje, zie: het zekere weten