het collectief dat participeert in de samenleving

Het woord “participatiesamenleving” is door het Genootschap Onze Taal verkozen tot het woord van 2013.
Dat mag rustig verbazing wekken.

Het Genootschap Onze Taal is een club van taalpuristen.
Participatiesamenleving is een pleonasme vanjewelste.

Dat pleonasme zal mij een zorg zijn.
Dat het tot het woord van het jaar is gekozen is zeer onthullend.

Terwijl het woord participatiesamenleving bovenal bedoeld is om iets te verhullen.

Het moet verhullen dat wij een staatssecretaris van Sociale Zaken hebben, de PvdA’er Jetta Klijnsma, die vindt dat mensen in de bijstand iets moeten doen voor de kost, ook als er niets te doen is voor de kost.
Het moet verhullen dat wij een minister van Economische Zaken hebben, de VVD-er Henk Kamp, die vindt dat iedereen die een beetje zijn best doet zomaar een baan vindt.
Het moet verhullen dat die PvdA’er en die VVD’er bij elkaar naadloos aansluiting vinden in die opvattingen.

Het moet verhullen dat er “eervolle arbeidsbijdrage” is die we economisch niet de moeite waard vinden om werk te noemen.
Het moet verhullen dat iemand die een arbeidsprestatie levert loon ontvangt van degene die van die arbeidsprestatie nut ondervindt.
Het moet verhullen dat arbeid de prestatie is, en dat het loon dat daarvoor betaald moet worden, de tegenprestatie is.
Het moet verhullen dat iemand gevraagd wordt een citroen te leveren, om dat vervolgens een te knol noemen.

Het moet vooral verhullen dat we denken dat mensen die behoefte aan bijstand hebben niet deelnemen aan de samenleving, als wij dat niet bij de wet regelen.

We?

“We” dat zijn diegenen die roeping voelden en verkozen werden om de maatschappij zodanig te organiseren dat de boel een beetje bij elkaar blijft.
Verkozen werden bij een of andere ironische vorm van genade.
Politici.
Bestuurders.
De onderhoudsmonteurs van de steunberen van de samenleving.^*)
Het moet verhullen dat “we” niet in staat zijn om de boel te organiseren.
Het moet verhullen dat “we” de boel zelfs niet een beetje bij elkaar kunnen houen.

Voor mij verhult het helemaal niks.
Voor mij is het heel erg duidelijk hoe “we” het collectieve denken over hulpbehoevenden, zij die op afstand van ons collectief een manier moeten vinden om overeind te blijven, willen beïnvloeden.
Voor mij is het heel erg duidelijk hoe uiteindelijk de participatiesamenleving niet zo heel erg collectief is.

Voor mij maakt het heel erg duidelijk welk beeld het collectief heeft van de samenleving die participeert.
Hoe het collectief maximaal precies zoveel wil participeren in “haar” samenleving als minimaal noodzakelijk is.

*) met dank aan Kees Schuyt