de verlichting - met hele kleine lettertjes

Met het steken van de loftrompet over De Verlichting heb ik nooit zoveel op gehad. Met hen die die loftrompet steken nog minder.

Het tijdvenster waarin de zogenaamd verlichte mens opgetreden is zit vol met geschiedenis die het tegendeel laat zien. Er is nog slavernij. De vrouwen moeten vechten voor het kiesrecht. Het kolonialisme houdt rustig stand, en voor zover het rimpelingetjes teweeg brengt zijn dat ontevredenen uit de gekolonialiseerde bevolkingen die nog ver na een Tweede Wereldoorlog, vol verschrikkingen, mores geleerd worden. En die oorlog zelf, die toch een volkerenmoord zag, werd gevolgd door even verschrikkelijke nieuwe oorlogen, waarvan het enige verlichte idee was dat we - wij van het zeer verlichte westelijk halfrond - het op andermans bodem uitvochten.

De verleiding is groot om te wijzen op de wetenschappelijke prestaties, en De Verlichting dan vooral te zien als bloeitijd van het menselijk kunnen.
Is dat een goed beeld?
Behalve dan toch, dat we ontzettend veel vuiligheid, en vooral veel lawaai maken, daar waar hoogstandjes gepresteerd worden.

Darwin lanceerde 150 jaar geleden de evolutie. Zijn we veel opgeschoten? Iedere keer roepen we dat we er bijna zijn ... en we staan nog bijna bij nul. Maar we kennen de techniek van celdeling en mutatie, dus we denken dat we de geschiedenis van de soorten uit kunnen tekenen.
We weten nu hoe onze hersenen in elkaar steken. Neurologen kunnen hier en daar prachtig werk doen. We praten al over artificiële intelligentie, met behulp van quantum computers die overal inzetbaar zouden zijn, maar ze hebben nog niet één probleempje opgelost. Maar, bovenal, die 90 miljard neuronen, en die nog veel meer synapsen - wat kunnen we daarmee? Wat moeten we er mee?
We kijken diep in de kosmos. Nou ja, diep ... dieper dan voorheen. ’t Is natuurlijk niks vergeleken met de omvang van het universum. Maar we hebben weet van zwarte gaten, dark energy en dark matter.

Hoeveel groter is onze grot eigenlijk geworden, en hoeveel helderder de wand van die grot sinds de tijden van Plato?

Nou ja, van twee dingen zijn we zeker. We zijn moederziel alleen in het heelal. Okay, we zoeken wel naar leven - waarvan we niet eens weten welke verschijningsvormen dat kan hebben en onder welke condities zich dat allemaal kan manifesteren, maar toch.
Diep in ons hart weten we één ding heel erg zeker: het heelal is er alleen voor ons, al datgene wat zich in de hemelen boven de aarde bevindt, is er helemaal alleen voor ons. Gelovigen en atheïsten altegader.
Sean Carroll zegt het zo:the most likely scenario for the future of the universe is nothing but cold, empty space, which will last literally forever.

Poetic naturalism.

Je zou zeggen: laat De Verlichting dan in ieder geval goed geweest zijn voor de beschaving.
Nee, duidelijker, beslister: De Verlichting kan alleen maar bestaan, en kan alleen maar bestaan hebben, als ze de beschaving op een hoger niveau heeft gebracht. En dat blijvend!
Over wat een hoger niveau inhoudt kunnen we redetwisten, we zijn per slot van de algemene relativiteit. Ik persoonlijk vind zoiets als Geenstijl niet getuigen van vooruitgang van beschaving en als zodanig ook geen bewijs dat we meer verlicht zijn geworden. Iets duidelijker gezegd: ik vind dat Geenstijl duidelijk maakt dat de verlichting niet gewerkt heeft.
Maar dit is allemaal heel persoonlijk, en heel erg relatief.

Iemand onthoofden en het filmpje op youtube zetten? Ja zeg, dat is die vermaledijde Islam.
Okay ...
Een USA citizen die een man vermoordt, en dat op facebook live laat zien?


- + - +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +- +-


En zo gebeurde er dit binnen het kleine tijdvenstertje van de laatste 72 uur.

De president van een land deelde zijn soldaten mee dat ze vrouwen mogen verkrachten in de gebieden waar ze met “veiligheidsoperaties” bezig zijn.

Op een bijeenkomst van het World Family Congress, dat Amerikaanse Evangelicals, Europese Katholieke bisschoppen en leiders van de Russische orthodoxie verenigde - broederlijk verenigde! - zei één van de leiders: vrouwen die voor abortus kiezen, zijn erger dan Himmler en Goebbels, die tenminste hun eigen kinderen niet vermoordden.


Laten we nu voor eens en voor altijd ophouden met die farce van verlichting.